Istnieje wiele zaburzeń snu, które mogą zakłócać nocny odpoczynek, a nawet być zagrożeniem dla życia. Jakość snu ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie w ciągu dnia. Kiedy jesteśmy wypoczęci, lepiej wypełniamy nasze obowiązki, sprawniej działamy i jesteśmy mniej podatni na stres. Dlatego bardzo ważne jest znalezienie przyczyny tego zjawiska i jak najszybsze rozpoczęcie leczenia. Dowiedzmy się, jakie są najlepsze sposoby diagnozowania zaburzeń sennych!


 

Co to sÄ… zaburzenia snu?

Sen to regeneracja caÅ‚ego organizmu a prawidÅ‚owy jego przebieg sprawia, że mamy lepszy nastrój, kontrolujemy emocje, lepiej radzimy sobie ze stresem i jesteÅ›my bardziej kreatywni. Każde jego zaburzenie wpÅ‚ywa negatywnie na fizyczne, umysÅ‚owe i emocjonalne funkcjonowanie czÅ‚owieka.

Zaburzenia senne to inaczej grupa zaburzeÅ„ snu, które dotyczÄ… dÅ‚ugoÅ›ci i jakoÅ›ci snu. PolegajÄ… one na wystÄ™powaniu nieprawidÅ‚owych zjawisk lub zdarzeÅ„ podczas snu, uniemożliwiajÄ…c prowadzenie normalnej aktywnoÅ›ci życiowej. Zaburzenia mogÄ… powodować choroby zagrażajÄ…ce życiu.

Rodzaje zaburzeń snu

W Polsce wedÅ‚ug MiÄ™dzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych opracowanej przez WHO zaburzenia snu dzielimy na:

  • Organiczne zaburzenia snu - sÄ… jednym z objawów innego schorzenia psychicznego lub somatycznego, do których należą narkolepsja, katalepsja, chrapanie czy bezdech senny.
     

  • Nieorganiczne zaburzenia snu - sÄ… to odrÄ™bne schorzenia wywoÅ‚ane czynnikami emocjonalnymi i psychicznymi, zalicza siÄ™ do nich bezsenność, somnambulizm, lÄ™ki nocne czy koszmary senne.

Do najbardziej znanych zaburzeń snu należą:

  • bezsenność,

  • narkolepsja,

  • somnambulizm,

  • chrapanie,

  • lÄ™ki nocne,

  • koszmary senne.

Bezsenność jest to zaburzenie polegajÄ…ce na zbyt krótkim lub nieregularnym Å›nie. Dzielimy jÄ… na:

  • bezsenność przygodnÄ… (trwa do kilku dni),

  • bezsenność krótkotrwaÅ‚Ä… (trwa do 3 tygodni),

  • bezsenność przewlekÅ‚Ä… (ten rodzaj zaburzenia snu jest traktowany jako choroba).

Bezsenność przewlekła, czyli trwająca powyżej miesiąca zazwyczaj powiązana jest z chorobami psychicznymi, depresją, chorobami somatycznymi takimi jak przewlekła zaporowa choroba płuc, zaburzeniami hormonalnymi czy schorzeniami neurologicznymi lub też z odstawieniem substancji psychoaktywnych.

Narkolepsja jest przewlekÅ‚Ä… chorobÄ… neurologicznÄ…. Charakteryzuje siÄ™ wystÄ™powaniem takich objawów jak:

  • Nadmierna senność w ciÄ…gu dnia, czyli przytÅ‚aczajÄ…ce uczucie potrzeby snu nawet kilka razy dziennie.
     

  • Katapleksja objawiajÄ…ca siÄ™ nagÅ‚ym obniżeniem mięśni szkieletowych bez utraty przytomnoÅ›ci.
     

  • Paraliż przysenny charakteryzuje siÄ™ tym, że osoba nie może wykonać żadnego ruchu podczas zasypiania lub po obudzeniu siÄ™

Somnambulizm nazywany również lunatykowaniem oznacza wykonywanie różnorodnych czynnoÅ›ci ruchowych bez peÅ‚nego wybudzenia siÄ™ ze snu. Lunatykowanie może siÄ™ objawiać:

  • siadaniem na Å‚óżku,

  • chodzeniem po schodach,

  • przygotowywaniem posiÅ‚ków,

  • próbÄ… prowadzenia samochodu.

W czasie tych epizodów twarz pozostaje obojÄ™tna i osoba ta nie reaguje na polecenia innej osoby. Po przebudzeniu lunatycy nie pamiÄ™tajÄ…, o tym co siÄ™ staÅ‚o.

Chrapanie należy do najczÄ™stszych zaburzeÅ„ w czasie snu. To sÅ‚yszalny charakterystyczny dźwiÄ™k. Powstaje on na skutek drgaÅ„ rozluźnionych mięśni podniebienia miÄ™kkiego i gardÅ‚a. GÅ‚ówne przyczyny chrapania to:

  • krzywa przegroda nosowa,

  • polipy,

  • przerost migdaÅ‚ków,

  • alergie,

  • otyÅ‚ość,

  • infekcje ukÅ‚adu oddechowego.

Lęki nocne charakteryzują się nagłym wybudzeniem z towarzyszącymi mu napadami paniki czy krzyku. Pojawiają się one podczas stanu snu głębokiego i trwają około 10 minut. Objawami między innymi są:

  • przyÅ›pieszony oddech i puls,

  • rozszerzone źrenice,

  • pocenie siÄ™,

  • napiÄ™te mięśnie,

  • krzyki i jÄ™ki,

  • wymachiwanie koÅ„czynami.

Przyczyny lÄ™ków nocnych najprawdopodobniej majÄ… zwiÄ…zek z chorobami psychicznymi jak depresja, zaburzenia lÄ™kowe czy choroba afektywna dwubiegunowa.

Koszmary senne nazywane sÄ… potocznie marzeniami sennymi o charakterze negatywnym, wywoÅ‚ujÄ…cym strach i lÄ™k. Zwykle powodujÄ… gwaÅ‚towne wybudzenie siÄ™, po którym trudno ponownie zasnąć. ZwiÄ…zane sÄ… z takimi emocjami jak zÅ‚ość, smutek czy strach. DÅ‚ugotrwaÅ‚e i powtarzajÄ…ce siÄ™ czÄ™sto koszmary mogÄ… prowadzić do problemów psychicznych i fizycznych

Przyczyny zaburzeń snu

Przyczyn zaburzeÅ„ snu jest bardzo wiele. Na niektóre z nich mamy wpÅ‚yw i możemy je samodzielnie modyfikować, ale wystÄ™pujÄ… również takie, które sÄ… niezależne od nas. Możemy wyodrÄ™bnić dwa podstawowe czynniki wpÅ‚ywajÄ…ce na jakość snu:

  1. Czynniki środowiskowe

    • haÅ‚as,

    • temperatura i wilgotność w sypialni,

    • zmienne godziny snu i drzemki,

    • napoje zawierajÄ…ce kofeinÄ™,

    • ciężkostrawne posiÅ‚ki przed snem,

    • narkotyki i alkohol,

    • telewizja, internet, telefon.
       

  2. Czynniki chorobowe i psychologiczne

    • depresja, stany lÄ™kowe, nerwice,

    • choroby fizyczne miÄ™dzy innymi choroby ukÅ‚adu krążenia czy problemy hormonalne,

    • przyjmowane leki,

    • przewlekÅ‚y stres i problemy życiowe,

    • choroby powodujÄ…ce dolegliwoÅ›ci bólowe np. urazy,

    • uzależnienia.

 


Czynników generujÄ…cych zaburzenia snu jest bardzo dużo. NiewÄ…tpliwie jednym z nich jest stres, dlatego warto zastosować odpowiednie metody radzenia sobie z napiÄ™ciem, stosujÄ…c ćwiczenia relaksacyjne. Powinno siÄ™ również prowadzić zdrowy tryb życia, zażywać dużo ruchu i utrzymywać równowagÄ™ pomiÄ™dzy życiem zawodowym i prywatnym.

Badanie snu - wskazania

Wskazaniem do przeprowadzenia badania snu jest przede wszystkim chrapanie. Jeżeli po teoretycznie przespanej nocy czujemy siÄ™ zmÄ™czeni, mamy problemy z koncentracjÄ… a przy tym towarzyszy nam ból gÅ‚owy i nadmierna senność w ciÄ…gu dnia, warto udać siÄ™ do lekarza. Takie objawy mogÄ… być spowodowane obturacyjnym bezdechem sennym.

Obturacyjny bezdech senny (OBS) to choroba, w wyniku której u pacjenta w czasie snu dochodzi do zatrzymania oddychania lub jego spÅ‚ycenia. MogÄ… one trwać od kilku do kilkunastu sekund i powtarzajÄ… siÄ™ od kilkunastu do kilkudziesiÄ™ciu razy w ciÄ…gu jednej godziny.

 


Diagnostyka i leczenie zaburzeń snu

DiagnostykÄ™ zaburzeÅ„ snu należy rozpocząć od oceny ogólnego stanu zdrowia. Lekarz rodzinny zleci podstawowe badania laboratoryjne. JeÅ›li wykluczy on chorobÄ™ somatycznÄ…, kolejnym etapem jest wykluczenie zaburzeÅ„ psychicznych. W tym celu należy skonsultować siÄ™ z lekarzem psychiatrÄ…. Jeżeli problemy ze snem nie wynikajÄ… ani z choroby somatycznej, i psychicznej można siÄ™ udać do specjalistycznego oÅ›rodka medycyny snu (wykaz oÅ›rodków dostÄ™pny jest na stronie Polskiego Towarzystwa BadaÅ„ nad Snem) lub do pracowni snu, które znajdziesz na zdrowysen.info.

Jednym z podstawowych badań wykrywających zaburzenia snu jest badanie poligraficzne snu. Badanie to jest uproszczoną wersją polisomnografii i może być wykonywane w domu. Poligraf podczas snu rejestruje i zapisuje:

  • wskaźnik bezdechu sennego,

  • wskaźnik spÅ‚ycenia oddechu,

  • ograniczenie przepÅ‚ywu powietrza,

  • chrapanie,

  • wskaźnik obniżenia nasycenia krwi tlenem.
     

Instrukcja badania poligraficznego

Podczas wizyty specjalista zaprogramuje i przygotuje urzÄ…dzenie do badania, wprowadzajÄ…c datÄ™ i godzinÄ™, o której urzÄ…dzenie samoczynnie rozpocznie badanie lub udzieli instrukcji, jak urzÄ…dzenie zaprogramować samemu.

Pacjent otrzyma poligraf do domu, który zakÅ‚ada przed pójÅ›ciem spać. W skÅ‚ad zestawu wchodzi:

1) Pas oddechowy, który zakÅ‚adany jest wokóÅ‚ klatki piersiowej.

2) Kaniula oddechowa, która umieszczana jest pod nozdrzami.

3) Pulsoksymetr założony na palec wskazujący.

Badanie trwa około 5-6 godzin. Zwykle wystarcza to do właściwego rozpoznania.

NajdokÅ‚adniejszym badaniem pozwalajÄ…cym na wykrycie zaburzeÅ„ oddychania podczas snu jest badanie polisomnograficzne. Badany musi spÄ™dzić caÅ‚Ä… noc w szpitalu lub w laboratorium badaÅ„ snu podpiÄ™ty do aparatury. Czujniki rejestrujÄ… najistotniejsze procesy, jakie zachodzÄ… w organizmie podczas snu miÄ™dzy innymi fale mózgowe, ruchy gaÅ‚ek ocznych, napiÄ™cie mięśni, wykrywa mikroprzebudzenia typowe dla bezdechu sennego, przepÅ‚yw powietrza przez usta i nos oraz poziom tlenu we krwi. PolisomnografiÄ™ wykonuje siÄ™ u osób w celu potwierdzenia lub wykluczenia obturacyjnego bezdechu sennego.
 

Powikłania zaburzeń snu

W przypadku bezsenności przewlekłej zwiększa się ryzyko wystąpienia depresji, nerwicy, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca czy cukrzycy typu 2.

Narkolepsja to choroba, która wpÅ‚ywa negatywnie na jakość codziennego funkcjonowania, przyczyniajÄ…c siÄ™ do wyobcowania i niezrozumienia oraz chorób psychicznych. Osoby z narkolepsjÄ… nie mogÄ… wykonywać niektórych zawodów, pracować na wysokoÅ›ciach czy prowadzić pojazdów mechanicznych.

W przypadku lunatykowania najwiÄ™kszym zagrożeniem stanowiÄ… oni dla samych siebie. Znane sÄ… przypadki wychodzenie z domu i próba uruchomienia samochodu.

Osoby, u których wystÄ™pujÄ… lÄ™ki nocne czy koszmary sÄ… bardziej narażone na zaburzenia psychiczne.
 

Zapobieganie zaburzeniom snu

JeÅ›li zaburzenia w czasie snu nie sÄ… spowodowane chorobami wspóÅ‚istniejÄ…cymi, można poprawić jakość i dÅ‚ugość snu poprzez zmianÄ™ nawyków. Oto kilka propozycji:

  • Odstawienie używek takich jak papierosy, alkohol i innych substancji mogÄ…cych zakÅ‚ócać sen.
     

  • Zamiast sÅ‚odyczy, fast foodów i innych niezdrowych przekÄ…sek wybierać warzywa, ciemne pieczywo i zdrowe oleje roÅ›linne.
     

  • ZwiÄ™kszenie aktywnoÅ›ci fizycznej poprzez spacery, ćwiczenia na Å›wieżym powietrzu pozwoli dotlenić mózg.
     

  • Utrzymanie równowagi pomiÄ™dzy życiem prywatnym a zawodowym.
     

  • Po ciężkim dniu pracy zadbać o relaks robiÄ…c to, co siÄ™ lubi.
     

  • Nie jeść, nie pracować i nie oglÄ…dać telewizji w Å‚óżku.
     

  • Starać siÄ™ utrzymywać staÅ‚e pory zasypiania i wstawania, nawet w wolne dni oraz unikać drzemek.
     

  • Zadbać o wywietrzenie pomieszczenia.

 

 Podsumowanie

NieprawidÅ‚owy czas snu, jak również niepożądane zachowania w czasie jego trwania negatywnie wpÅ‚ywajÄ… na funkcjonowanie caÅ‚ego organizmu. Nieleczone zaburzenia snu niosÄ… ze sobÄ… poważne skutki zdrowotne.



Najczęściej zadawane pytania


Dlaczego sen jest tak ważny?

W czasie nocnego wypoczynku nasze organizmy się regenerują. Dzieci w tym czasie najintensywniej rosną. W związku z tym zaburzanie snu sprawia, że i te procesy przebiegają nieprawidłowo. Powinniśmy spać w regularnych godzinach każdej nocy.

Kiedy warto udać się do lekarza w sprawie naszego snu?

Jeśli mamy problemy z zasypianiem, budzimy się w nocy i nie możemy ponownie zasnąć. Jeśli nasz sen jest nieregularny, jeśli przesypiamy niewiele godzin i ciągle chodzimy zmęczeni, a w wielu przypadkach również, jeśli wiemy, że chrapiemy.

Czy zaburzenia snu mogą być niebezpieczne?

Tak może ucierpieć na tym nasze zdrowie, a także jakość pracy. Warto również wspomnieć o zespole bezdechu sennego, który może powodować duże problemy w czasie snu. Takie zaburzenia należy koniecznie leczyć pod kontrolą specjalisty.

Czy możemy samodzielnie poprawić jakość swojego snu?

Z pewnością od tego warto zacząć. Szkodzi nam patrzenie w ekrany tuż przed zaśnięciem, źle zasypia się również w dusznych i niewywietrzonych pomieszczeniach. Musimy zwrócić uwagę, aby nie jeść posiłku przed samym położeniem się do łóżka, ale również, aby nie być bardzo głodnym, bo to także uniemożliwia zaśnięcie. Postarajmy się również ograniczyć dostęp światła do pomieszczenia, w którym będziemy spać.

Czy kolorystyka sypialni ma znaczenie dla zasypiania?

Wiele osób uważa, że odpowiednio dobrane kolory pomagają się wyciszyć przed snem i łatwiej nam zasnąć. Oczywiście ma to w sobie nieco prawdy, jednak jeśli mamy mocno zaciemnione pomieszczenie i zamykamy oczy do spania, to ich nie widzimy. Wówczas wystarczy nam jedynie odpowiednio dopasowana do naszych potrzeb pościel.


Podobne artykuły:


Wersja do druku