Układ odpornościowy ma za zadanie bronić organizm przed obcymi cząsteczkami oraz patogenami, przy jednoczesnej tolerancji dla własnych komórek i tkanek. Jednym z narzędzi służącym do zwalczania np. bakterii czy wirusów są przeciwciała produkowane przez komórki odpornościowe. Jeżeli jednak odpowiedź immunologiczna przestaje działać prawidłowo, dochodzi do tzw. autoagresji, czyli produkcji autoprzeciwciał, które niszczą komórki własnego organizmu. Choroby autoimmunologiczne takie jak toczeń, zapalenie stawów, uszkodzenie nerek, zapalenie tarczycy Hashimoto czy niepłodność - są coraz częstszym problemem. Sprawdź, jakie badania krwi można wykonać w pierwszej kolejności...

Autoprzeciwciał oraz schorzeń, które wywołują jest bardzo dużo. Dlatego przed wyborem specjalistycznej diagnostyki, bardzo ważny jest wywiad kliniczny. Chorobę autoimmunologiczną mogą wywołać czynniki takie jak:

  • przewlekły stres
  • ciąża
  • ciężkie infekcje
  • czynniki środowiskowe
  • predyspozycje genetyczne
  • zaburzona gospodarka hormonalna
  • długotrwały niedobór witaminy D3

Najczęściej pierwszym sygnałem choroby z autoagresji jest obecność stanu zapalnego, który potwierdzają badania krwi – morfologia, podwyższone CRP czy zaburzenia stosunku białek krwi widoczne w proteinogramie.

Stan zapalny a choroba autoimmunologiczna – jakie są podstawowe badania?

Stan zapalny w organizmie może mieć różne podłoże, zawsze jednak jest odpowiedzią organizmu na bodziec, który jest szkodliwy. Przyczyną stanu zapalnego może być infekcja, uraz czy właśnie uszkodzenie komórek wynikające z ataku autoprzeciwciał. Często o chorobie dowiadujemy się przez przypadek, kiedy podstawowe badania krwi odbiegają od normy a nie ma żadnych objawów chorobowych.

 Jakie, podstawowe badania krwi pomogą rozpoznać stan zapalny?

1. Morfologia krwi

W przypadku stanów zapalnych w morfologii krwi może pojawić się nieprawidłowa liczba leukocytów (krwinek białych), zmniejszona liczba trombocytów (płytek krwi) lub umiarkowana niedokrwistość (spadek stężenia hemoglobiny lub ilości czerwonych krwinek).

2. Wzrost stężenia CRP w krwi

CRP jest nieswoistym wskaźnikiem stanu zapalnego. Badanie to stosuje się zamiast dawniej wykonywanego OB. Białko CRP podwyższone jest nie tylko w przypadku infekcji (bakteryjne zakażenie może spowodować wzrost CRP nawet ponad 100 mg/L), lecz również w przypadku procesu zapalnego spowodowanego obecnością choroby autoimmunologicznej.

3. Zmiany w proteinogramie

Proteinogram to badanie pozwalające na ocenę ilościową i jakościową wszystkich białek obecnych w krwi. Badanie to pozwala na wykrycie podniesionego poziomu tych białek, które uczestniczą w procesie zapalnym.

Jeżeli w tych badaniach obserwuje się odchylenia od normy świadczące o przewlekłym stanie zapalnym, a zostały wykluczone inne przyczyny (np. infekcje, uraz) – może to być wskazówka, że pojawiła się choroba autoimmunologiczna.

Diagnostyka specjalistyczna - badanie autoprzeciwciał

Gdy istnieje prawdopodobieństwo rozwoju choroby z autoagresji, lekarz najczęściej kieruje pacjenta na badanie autoprzeciwciał. Czym są autoprzeciwciała? Autoprzeciwciała to przeciwciała, które atakują i niszczą komórki i tkanki własnego organizmu.

Przykładami autoprzeciwciał są np.

  • przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej (występuje w celiakii)
  • przeciwciała przeciwko TPO lub TG (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy)
  • przeciwciała przeciwplemnikowe (niepłodność)
  • przeciwciał anty-CCP (reumatoidalne zapalenie stawów)
  • przeciwciała ANCA (zapalenie naczyń krwionośnych)
  • przeciwciała ANA (choroby tkanki łącznej, toczeń układowy)

W zależności od objawów oraz informacji zebranych podczas wywiadu klinicznego, lekarz zleca wykonanie odpowiedniego profilu autoprzeciwciał. Wspólnym objawem chorób autoimmunologicznych jest przewlekłe zmęczenie.

Cukrzyca typu I i choroby wątroby – to one występują najczęściej

Istnieje ponad 80 różnych chorób związanych z procesem autoagresji. Wśród najpowszechniejszych są cukrzyca typu I, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, RZS (reumatoidalne zapalenie stawów) oraz choroby tarczycy – Gravesa-Basedova i Hashimoto.

Choroby te mogą dawać bardzo różny stopień nasilenia – od zmian łagodnych, po silne stany powodujące niepełnosprawność. Bardziej podatne na rozwój chorób z autoagresji są kobiety, zwłaszcza młode.

Na dzień dzisiejszy nie ma skutecznego leczenia chorób autoimmunologicznych. Jednak świadomość obecności choroby pozwala kontrolować jej przebieg i łagodzić objawy. Więc jeżeli w profilaktycznych badaniach pojawią się oznaki stanu zapalnego, takie jak podwyższone CRP – warto powtórzyć za jakiś czas badania i sprawdzić czy nie jest to stan przewlekły, co wymaga dalszej diagnostyki.

Najczęściej zadawane pytania

Podobne artykuły:

badanie krwi
Wersja do druku