Wszystko o astmie
Czy astma zawsze wiąże się z alergią?
IstniejÄ… dwa rodzaje astmy: alergiczna i niealergiczna. W tej drugiej czynnikiem wywoÅ‚ujÄ…cym chorobÄ™ jest przewlekÅ‚e drażnienie ukÅ‚adu oddechowego kolejnymi infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi. W rezultacie pojawia siÄ™ zjawisko nadreaktywnoÅ›ci oskrzeli – czyli nadmierna wrażliwość oskrzeli na czynniki drażniÄ…ce (zimne powietrze, wysiÅ‚ek fizyczny, dym tytoniowy). Astma alergiczna dotyka zarówno dzieci jak i dorosÅ‚ych, astma niealergiczna ujawnia siÄ™ późno, z reguÅ‚y po 40 roku życia. CzÄ™sto przypomina ona POChP (przewlekÅ‚Ä… obturacyjnÄ… chorobÄ™ pÅ‚uc), która rozwija siÄ™ głównie pod wpÅ‚ywem palenia papierosów - te dwie choroby bywajÄ… trudne do odróżnienia.
Jak wcześnie może ujawnić się astma alergiczna?
Już od okresu niemowlęcego. Statystycznie najczęściej astma pojawia się w wieku szkolnym. Często choroba jest zbyt późno rozpoznawana. Bywa, że rozpoznaje się ją dopiero w wieku dorosłym. W zasadzie można wykryć astmę na każdym etapie życia. Czujemy się świetnie, nic nam nie dolega, jesteśmy dość sprawni fizycznie.
Czy nam także grozi astma?
Jeżeli czujemy siÄ™ Å›wietnie i nic nam nie dolega, nie musimy bać siÄ™ astmy. JeÅ›li natomiast jesteÅ›my alergikami, to powinniÅ›my siÄ™ zastanowić, czy przypadkiem dÅ‚ugotrwaÅ‚y kaszel „bez uchwytnych przyczyn” lub okresowe dusznoÅ›ci nie sÄ… objawami tej choroby. Objawy astmy: kaszel i duszność pojawiajÄ… siÄ™ napadowo. Pacjent nie ma ich przez caÅ‚y czas. Chory może mieć okres remisji, kiedy czuje siÄ™ bardzo dobrze. Gdy dojdzie do stymulacji alergenem, np. w okresie pylenia roÅ›lin, nagle dochodzi o uaktywnienia choroby. Bywa, że ktoÅ› chorowaÅ‚ jako dziecko, później przez wiele lat nie miaÅ‚ żadnych objawów a potem, w wyniku na przykÅ‚ad palenia papierosów lub ciężkiej infekcji ukÅ‚adu oddechowego – doszÅ‚o do nawrotu choroby.
Czy sport chroni przed astmÄ…?
Bynajmniej przed nią nie zabezpiecza. Co więcej, wielu zawodowych sportowców choruje na astmę, co wynika z nadmiernej wentylacji płuc, to może indukować nadreaktywność oskrzeli, a od tego jeden krok do pełnoobjawowej choroby. Racjonalny wysiłek fizyczny, trening interwałowy, rower, piłka, pływanie jest jak najbardziej wskazane. Natomiast na pewno nie chroni ani przed alergiami ani przed astmą.
Innymi sÅ‚owy: unikajÄ…c alergenów – unikamy astmy?
Jak najbardziej, osoba świadoma swoich alergii powinna unikać niekorzystnych czynników drażniących. Im mniej alergenów, tym mniejsze niebezpieczeństwo wystąpienia pełnoobjawowej alergii i astmy.
Jedna trzecia populacji ma alergie. Objawy ze strony nosa ma ok. 30 proc. chorych, jeżeli chodzi o astmę oskrzelową to jest ok. 8-10 proc. chorych. Unikanie alergenów zabezpiecza w pewnym stopniu, jednak prawdziwie skuteczną interwencją jest odczulanie, czyli podanie szczepionki zmniejszającej reaktywność układu immunologicznego (bardzo skuteczna w objawach wywołanych przez alergeny roślin wiatropylnych: drzewa, trawy, chwasty). Jest to zarazem leczenie alergii i profilaktyka astmy oskrzelowej. W przypadku wystąpienia objawów astmy niezbędne jest podanie skutecznych leków - sterydów wziewnych.
Kiedy zapala siÄ™ czerwone Å›wiateÅ‚ko „to może być astma”?
Jeżeli pacjent bÄ™dÄ…c alergikiem ma napady kaszlu, lub dusznoÅ›ci, wówczas możemy podejrzewać astmÄ™. W takim przypadku konieczne może być podanie leków. Podstawowymi Å›rodkami farmakologicznymi sÄ… tu sterydy wziewne. Bez nich nie ma możliwoÅ›ci leczenia astmy oskrzelowej. Niestety, w Polsce 50 proc. chorych na astmÄ™ leczy siÄ™ bez sterydów, a jedynie za pomocÄ… leków rozszerzajÄ…cych oskrzela - beta2-mimetyków, które dziaÅ‚ajÄ… krótkotrwale i doraźnie – maksymalnie do 12 godzin. Te Å›rodki mogÄ… nawet uratować życie w przypadku napadu dusznoÅ›ci, ale nie chroniÄ… przed nawrotami. To jest w zasadzie leczenie objawowe.
Niektórzy boją się sterydów
Tak zwana „steroidofobia” nie ma podstaw. Stereotypy biorÄ… siÄ™ ze skojarzeÅ„ z kulturystami stosujÄ…cymi szkodliwy doping. To nie ma nic wspólnego z leczeniem astmy. Leki na astmÄ™ sÄ… to bezpieczne Å›rodki wziewne, stosowane bezpoÅ›rednio na bÅ‚onÄ™ Å›luzowÄ… ukÅ‚adu oddechowego w minimalnych, ale skutecznych dawkach. Pacjent prawidÅ‚owo leczony na astmÄ™ przyjmuje sterydy i tylko z rzadka leki rozkurczowe, co oznacza stabilność choroby. Ataki nie pojawiajÄ… siÄ™, można normalnie żyć, unikajÄ…c kontaktu z dymem tytoniowym i ograniczajÄ…c ekspozycjÄ™ na alergeny. Stosuje siÄ™ także leczenie skojarzone – sterydy w jednej dawce z lekami rozkurczajÄ…cymi. I to jest dla mnie rozwiÄ…zanie genialne, ponieważ pozwala ono na walkÄ™ ze „steroidofobiÄ…”. Pacjent z objawami dusznoÅ›ci i kaszlu dostaje lek Å‚Ä…czony, który zawiera steryd – zmniejszajÄ…cy stan zapalny oskrzeli i beta2- mimetyk dziaÅ‚ajÄ…cy rozkurczowo – znoszÄ…cy uczucie dusznoÅ›ci. To już nie jest tylko leczenie objawowe. Można spowodować, że pacjent bÄ™dzie żyÅ‚ bez objawów choroby, zaÅ› o astmie bÄ™dzie Å›wiadczyÅ‚ tylko wpis w historii choroby.
Czy można astmę całkowicie wyleczyć?
To nie jest możliwe, natomiast można chorobÄ™ zaleczyć – spowodować, że bÄ™dzie ona przebiegać bezobjawowo. Można w ten sposób dożyć bardzo sÄ™dziwego wieku. Natomiast odstawienie leków bywa bardzo niebezpieczne. Zdarza siÄ™, mÅ‚ode osoby z astmÄ… lekceważą chorobÄ™, przestajÄ… siÄ™ leczyć, zaczynajÄ… palić. To grozi ostrym stanem zapalnym, który może nawet zabić. W przypadku zdiagnozowania astmy u osoby palÄ…cej istotnym elementem terapii jest rzucenie palenia – miÄ™dzy innymi, dlatego, że tytoÅ„ obniża skuteczność sterydów - musimy podawać ich wiÄ™cej by osiÄ…gnąć pożądany efekt terapeutyczny. MaÅ‚y pacjent, u którego stwierdza siÄ™ Å›wisty w pÅ‚ucach, ma 30 proc. szans zachorowania na astmÄ™. Ważna jest jednak także profilaktyka: nie palenie przy dziecku, suche, niezagrzybione mieszkanie wolne od alergenów. Szczególnie powinni uważać rodzice, którzy sami sÄ… alergikami. Gdy jedno z rodziców jest uczulone, prawdopodobieÅ„stwo, że dziecko odziedziczy alergiÄ™ wynosi okoÅ‚o 40 proc. W przypadku obojga rodziców jest to już 80 proc.
W kontekście astmy wspomina się o całorocznym nieżycie nosa. Jaki jest związek między tymi schorzeniami?
Nieżyt nosa to stan zapalny górnych dróg oddechowych, czyli bÅ‚ony Å›luzowej nosa. To samo, co dzieje siÄ™ w oskrzelach, może zachodzić w nosie - obrzÄ™k, rumieÅ„, nadmiar wydzieliny, który nazywamy potocznie katarem. FunkcjÄ… anatomicznÄ… nosa jest oczyszczenie i nawilżenie powietrza – dziaÅ‚a on jak filtr. Gdy nos nie speÅ‚nia swojej roli, zimne, nieoczyszczone, nasycone alergenami powietrze może nasilać stan zapalny oskrzeli. W badaniach populacyjnych okazuje siÄ™, że u 80 proc. osób z caÅ‚orocznym nieżytem nosa można stwierdzić objawy astmy. Korelacja jest wiÄ™c bardzo silna. Dlatego w przypadku caÅ‚orocznego nieżytu nosa poÅ‚Ä…czonego z kaszlem należy podejrzewać astmÄ™.
Czy w przypadku POChP postępowanie z chorym jest podobne jak w przypadku astmy?
W przypadku POChP - jak i astmy - najważniejsze jest rzucenie palenia. Leczymy lekami rozszerzającymi oskrzela. W ciężkich przypadkach dodajemy sterydy. Udowodniono, że takie leczenie zwiększa przeżywalność. U chorych rzadziej dochodzi do zaostrzeń, a co za tym idzie rzadziej trafiają do szpitala. Steroidofobia dotyczy także POChP. Pamiętajmy, że choroba ta prowadzi do zaburzeń ogólnoustrojowych. Chorzy umierają na zawały i udary. Zaburzenie oddychania powodują wzmożony stan zapalny całego organizmu. Pojawia się miażdżyca, zmiany nowotworowe, cukrzyca. Nieleczony właściwie chory z POChP znajduje się właściwie na równi pochyłej. Konsensusy światowe GINA i GOLD (Światowe inicjatywy na rzecz zwalczania astmy i POChP) wskazują na olbrzymią rolę edukacji chorych. Polscy pacjenci skarżą się, że lekarz w ferworze pracy nie udziela im wystarczających informacji na temat choroby, którą rozpoznaje. Z tego powodu powstały szkoły dla chorych na astmę i POChP, gdzie jest prowadzona intensywna edukacja chorych. Jest to tak samo ważne jak leczenie i profilaktyka. Nauczenie chorych jak skutecznie stosować leki wziewne i co robić w trakcie zaostrzenia powoduje, że chorzy o połowę rzadziej trafiają do szpitala, a ich jakość życia znacznie się poprawia.
Rozmowa z dr n. med. Piotrem Dąbrowieckim, Kierownikiem Oddziału Ratunkowego Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie, Prezesem Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP
Najczęściej zadawane pytania
Podobne artykuły:
Wersja do druku
Szukaj
Co powinnaś wiedzieć o ochronie przeciwsłonecznej? 3 fakty na temat SPF
Czego potrzebuje skóra wiosnÄ… i latem? Zdecydowanie nawilżenia i regeneracji, ale także bardzo skutecznej ochrony przeciwsÅ‚onecznej. Kosmetolodzy wsk
Jakie gadżety reklamowe na targi?
Targi handlowe stanowią istotną platformę dla firm, aby promować swoje produkty i usługi, nawiązywać kontakty biznesowe oraz budować swoją markę. Jedn
Glinka kosmetyczna - dlaczego warto wykorzystywać ten składnik?
Glinki kosmetyczne, stosowane już w starożytnoÅ›ci, zapewniaÅ‚y piÄ™knÄ… skórÄ™ i gÅ‚adkie ciaÅ‚o zarówno kobietom, jak i mężczyznom. W skÅ‚adzie znajdujÄ
Produkty Danio – rozkoszna kremowość w kubeczku, saszetce lub butelce
Coraz wiÄ™cej osób zwraca uwagÄ™ nie tylko na smak, ale również na jakość i wartość odżywczÄ… produktów spożywczych. Producenci żyw
Medycyna estetyczna - poznaj kilka przykładowych zabiegów
Dla niektórych osób wyglÄ…d zewnÄ™trzny odgrywa znaczÄ…cÄ… rolÄ™ w życiu spoÅ‚ecznym oraz zawodowym. Dążenie do ideaÅ‚u piÄ™kna skÅ‚ania wiele