Najczęściej zadawane pytania dotyczące biegunek rotawirusowych

Z jakimi problemami zdrowotnymi najczęściej borykają się rodzice małych dzieci?

Niestety, okres niemowlęcy i przedszkolny to czas, kiedy rodzice borykają się z wieloma problemami zdrowotnymi swoich pociech. Niedojrzałość układu odpornościowego oraz przebywanie dzieci w dużych zbiorowiskach, takich jak żłobek i przedszkole, sprzyjają szerzeniu się typowych chorób infekcyjnych o etiologii wirusowej. Jesienią dominują zakażenia układu oddechowego, przebiegające
z gorączką, katarem, kaszlem i gorszym samopoczuciem. Groźną, bo obfitującą w szereg poważnych powikłań chorobą jest grypa. Ciągłym problemem są też typowe choroby zakaźne wieku dziecięcego ospa wietrzna, różyczka oraz ostre biegunki o etiologii wirusowej lub bakteryjnej.

Co to są biegunki rotawirusowe i dlaczego są tak niebezpieczne dla małych dzieci?

Biegunka rotawirusowa to przykład typowej, ostrej choroby przewodu pokarmowego, którą wywołuje wirus rota. Jej objawy są bardzo gwałtowne i burzliwe. Wystarczą zaledwie 2-3 dni aby na skutek silnych wymiotów, gorączki i oddawania wielu wodnistych stolców, doszło do poważnego odwodnienia dziecka. Ponieważ nawadnianie doustne jest często niemożliwe ze względu na wymioty, pozostaje hospitalizacja i dożylne podawanie płynów i niezbędnych elektrolitów. Niestety, corocznie na świecie odnotowuje się blisko pół miliona zgonów dzieci z powodu biegunek rotawirusowych. W Polsce szacuje się, że co roku na zakażenia rotawirusami cierpi ponad 200 000 dzieci poniżej 5 roku życia, z czego ok. 6 500 trafia do szpitala.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenia rotawirusowe?

Zakażenia rotawirusowe wystÄ™pujÄ… powszechnie, ale najczęściej u dzieci. Statystyki podajÄ…, że prawie wszystkie dzieci przed ukoÅ„czeniem 5. roku życia ulegajÄ… zakażeniu. NajcięższÄ… postać zakażenie rotawirusowe przybiera u niemowlÄ™cia poniżej 6 miesiÄ…ca życia – przebieg choroby jest wówczas bardzo gwaÅ‚towny i czÄ™sto nieprzewidywalny. MaÅ‚e dziecko, Å‚atwiej niż starsze, ulega odwodnieniu w wyniku gwaÅ‚townej biegunki i wymiotów.

Dlaczego dzieci tak często chorują na biegunki rotawirusowe?

Szerzeniu siÄ™ zakażeÅ„ rotawirusowych u dzieci sprzyja Å‚atwość przenoszenia siÄ™ wirusa, zarówno drogÄ… kropelkowÄ… jak i przez kontakt bezpoÅ›redni. Przebywanie jednego chorego dziecka w skupisku przedszkolnym czy szkole, skutkuje przeniesieniem wirusa na wiele innych dzieci. WażnÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… też czynniki higieniczne. MaÅ‚e dzieci chÄ™tnie umieszczajÄ… w buzi różne przedmioty. Nie wszystkie też pamiÄ™tajÄ… o regularnym myciu rÄ…k po wyjÅ›ciu z toalety. JeÅ›li wirusy obecne sÄ… w otaczajÄ…cym nas Å›rodowisku – o zakażenie nietrudno.

W jaki sposób możemy się zarazić?

Zakażenia rotawirusowe szerzą się niezwykle szybko i z dużą łatwością obejmują osoby z bezpośredniego otoczenia. Dzieje się tak dlatego, że ten typ wirusa jest bardzo zakaźny i trudny do eliminacji przy użyciu zwykłych środków. Do zakażenia może dojść zarówno poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą, jak również przez styczność z zanieczyszczoną powierzchnią czy przedmiotami. Wirusy przenoszą się na drugą osobę drogą pokarmową, poprzez kontakt z wydzielinami i wydalinami osób chorych, możliwe jest także rozprzestrzenianie się drogą kropelkową. Do rozprzestrzeniania się zakażeń rotawirusowych bardzo często dochodzi wśród dzieci leczonych w szpitalu z innego powodu.

Czy rodzice i członkowie rodziny mogą zarazić się od zainfekowanego dziecka?

TAK, niestety pojawienie się biegunki rotawirusowej u dziecka zwykle o 2-3 dni poprzedza wystąpienie biegunki i wymiotów u innych domowników: mamy, taty, babci. Nasilenie objawów może być różne i zależy od indywidualnej odporności osób dorosłych. Szerzeniu się zakażeń rotawirusowych wśród domowników, tak jak w przypadku dzieci, sprzyja łatwość przenoszenia się wirusa, zarówno drogą kropelkową jak i przez kontakt bezpośredni oraz wyjątkowo duża zakaźność wirusa. Także jego odporność na działanie typowych środków dezynfekcyjnych nie ułatwia zadania. Należy bezwzględnie przestrzegać podstawowych zasad higieny.

Czy opiekunowie mogą spowodować zakażenie u dziecka?

TAK, do zakażenia u dziecka może dojść w wyniku przeniesienia wirusa z zakażonej osoby dorosłej. Zasady szerzenia się zakażenia są identyczne jak w przypadku dzieci, tj. drogą pokarmową, poprzez kontakt z wydzielinami i/lub wydalinami osób chorych lub drogą kropelkową.

Czy każdy przechodzi zakażenie w taki sam sposób?

NIE, pomimo że przebieg typowego zakażenia jest bardzo charakterystyczny i obejmuje triadÄ™ objawów: wymioty, gorÄ…czkÄ™ i biegunkÄ™, przebieg choroby może być bardzo różny. U niektórych dzieci pierwsze objawy pojawiajÄ… siÄ™ już po 24 godzinach od zakażenia, u innych rozwój choroby jest wydÅ‚użony do 2-3 dni. GorÄ…czkÄ™ obserwuje siÄ™ z reguÅ‚y u ¾ zakażonych. Z reguÅ‚y jej nasilenie jest niewielkie, aczkolwiek w niektórych przypadkach gorÄ…czka siÄ™ga 40°C i wymaga intensywnego leczenia przeciwgorÄ…czkowego. Do wymiotów dochodzi prawie zawsze, zaÅ› biegunka może mieć zróżnicowane nasilenie. U części dzieci jest ona szczególnie obfita i gwaÅ‚towna, szybko prowadzÄ…c do odwodnienia. U części dzieci przebieg choroby jest mniej nasilony, samoograniczajÄ…cy, tak że choroba ustÄ™puje samoistnie w ciÄ…gu 3 - 9 dni. W przypadku dzieci które miaÅ‚y już kontakt z rotawirusem lub byÅ‚y szczepione, przebieg choroby może być Å‚agodny i objawiać siÄ™ jedynie jednorazowymi wymiotami i pojedynczym lub kilkoma wolnymi stolcami.

Jak możemy walczyć z zakażeniami rotawirusowymi?

W przypadku kiedy doszÅ‚o już do zakażenia pozostaje nam intensywne leczenie objawów, obejmujÄ…ce zwalczanie gorÄ…czki i uzupeÅ‚nianie pÅ‚ynów i elektrolitów. Najczęściej nawadnianie doustne jest niemożliwe i pozostaje podawanie pÅ‚ynów w warunkach szpitalnych metodÄ… dożylnÄ….  Optymalnym i najlepszym sposobem walki z szerzeniem siÄ™ zakażeÅ„ rotawirusowych pozostajÄ… szczepienia.

Dlaczego wczesna ochrona przed biegunkami rotawirusowymi ma tak duże znaczenie?

Zakażenie wirusem rota może przebiegać bezobjawowo, a sam wirus może być wydalany jeszcze przed wystÄ…pieniem objawów. Dodatkowo wysoka zakaźność i oporność wirusa wobec zwykÅ‚ych Å›rodków dezynfekcyjnych sprawiajÄ…, że niezwykle trudne, a wrÄ™cz niemożliwe jest opanowanie rozprzestrzeniajÄ…cego siÄ™ zakażenia. Nie istnieje specyficzne leczenie zakażeÅ„ rotawirusowych – dlatego doustne szczepienia sÄ… jedynÄ… skutecznÄ… metodÄ… zapobiegania chorobie i hospitalizacji z powodu ostrej biegunki rotawirusowej wÅ›ród dzieci. Zdecydowana wiÄ™kszość przypadków zakażeÅ„ wystÄ™puje w ciÄ…gu pierwszych 2 lat życia dziecka, a 50% dzieci hospitalizowanych z powodu zakażeÅ„ rotawirusowych jest w wieku do 6 miesiÄ…ca. Dlatego tak ważna jest wczesna ochrona, którÄ… dziecko najlepiej powinno nabyć przed okresem najwiÄ™kszego narażenia na zakażenie i jego konsekwencje.

Kiedy najlepiej zaszczepić dziecko?

W przypadku szczepionki dwudawkowej, szczepienie można rozpocząć już w 6. tygodniu życia dziecka, a cały cykl szczepienia trzeba zakończyć przed upływem 24. tygodnia życia. Jeśli podamy drugą dawkę szczepionki w 10 tygodniu życia, która kończy cały schemat, wówczas dziecko będzie chronione już od 12 tygodnia życia, a więc najszybciej jak to możliwe. W przypadku zastosowania szczepionki trzydawkowej, szczepienie można rozpocząć najpóźniej do ukończenia 12. tygodnia życia dziecka. i zakończyć do 26 tygodnia życia. Należy pamiętać, że odstępy pomiędzy dawkami w przypadku cyklu szczepienia dwu lub trzydawkowego powinny wynosić co najmniej 4 tygodnie.

Czy można podawać szczepionkę przeciwko rotawirusom razem z innymi szczepionkami?

TAK. Doustne szczepienie przeciwko rotawirusom można wykonać podczas jednej wizyty, razem z podaniem wiÄ™kszoÅ›ci „nieżywych” szczepionek podawanych w postaci zastrzyku. OczywiÅ›cie możliwe jest też podanie szczepionki podczas osobnej wizyty, w dowolnym odstÄ™pie czasu. Takie stanowisko poparte jest wynikami wielu badaÅ„ klinicznych, które nie wykazaÅ‚y niekorzystnego wpÅ‚ywu jednoczesnego szczepienia przeciwko rota wirusom, ze szczepieniami przeciwko bÅ‚onicy, tężcowi i krztuÅ›cowi, przeciwko Haemophilus influenzae, WZW typu B, polio - szczepionkÄ… pozajelitowÄ… (IPV), przeciw pneumokokom (szczepionkÄ… siedmiowalentnÄ… skoniugowanÄ…) oraz przeciw meningokokom grupy C.  Zalecenie obowiÄ…zujÄ…ce w Polsce jest zgodne z najnowszymi wytycznymi ekspertów oraz europejskich towarzystw gastroenterologicznych i chorób zakaźnych u dzieci (ESPGHAN i ESPID).

Czy szczepienie jest bezpieczne dla dziecka?

TAK. Wszystkie szczepionki muszą przejść dokładne badania kliniczne, które oceniają ich skuteczność i bezpieczeństwo, zanim zostaną zatwierdzone do stosowania. Bezpieczeństwo szczepionek przeciwko rotawirusom zostało potwierdzone w badaniach klinicznych przeprowadzonych wśród ponad 130 tys. niemowląt na całym świecie. Tak jak każda szczepionka mogą one powodować przemijające działania uboczne, z których najczęstsze to utrata apetytu i rozdrażnienie.

Czy warto inwestować w szczepienia zalecane, które są odpłatne dla rodziców?

Zdecydowanie TAK – aby ustrzec dziecko przed groźbÄ… choroby i jej powikÅ‚aÅ„ warto wydać nawet kilkaset zÅ‚otych na zakup zalecanej szczepionki. Niestety ze wzglÄ™du na ograniczenia finansowe, budżet paÅ„stwa nie pokrywa kosztów szczepienia przeciwko rotawirusom. Tak jest też w przypadku innych poważnych chorób wieku dzieciÄ™cego, jak ospa wietrzna, czy zakażenia wywoÅ‚ane przez bakterie Streptococcus pneumoniae. Z pewnoÅ›ciÄ… powinniÅ›my korzystać Å›wiadomie z dobrodziejstw, jakie niosÄ… ze sobÄ… szczepienia ochronne. Miejmy nadziejÄ™, że szczepienia dzisiaj zalecane z czasem wejdÄ… do kalendarza szczepieÅ„ obowiÄ…zkowych.

Jaki jest koszt zaszczepienia dziecka, czy to dużo w stosunku do korzyści jakie daje szczepienie?

Cena jednej dawki może być zróżnicowana w zależnoÅ›ci od miejsca nabycia szczepionki jednak caÅ‚y koszt szczepienia nie powinien przekraczać ok. 650 zÅ‚ bez wzglÄ™du na rodzaj szczepionki. Koszt szczepienia (650 zÅ‚) to dla wielu rodzin bardzo poważny wydatek, ale pozwala uchronić to co najważniejsze – zdrowie maleÅ„stwa. Nie bez znaczenia jest też unikniÄ™cie stresu dziecka zwiÄ…zanego z potencjalnÄ… hospitalizacjÄ…, ryzyka zakażenia wewnÄ…trzszpitalnego i kosztów zwiÄ…zanych z absencjÄ… w pracy rodziców dziecka.