Zapobieganie przewlekłemu zapaleniu gardła – praktyczne wskazówki

Ból gardła to powszechny powód zgłaszania się pacjentów do lekarzy rodzinnych. Ten o charakterze ostrym ma zwykle związek z zapaleniem wywołanym infekcją wirusową lub bakteryjną. Natomiast ten przewlekły mogą wywołać również inne czynniki. Warto więc wiedzieć, jak zapobiegać tej dolegliwości, by zwykły ból nie przerodził się w uciążliwy objaw.

Co powoduje przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła?

Gardło jest pośrednio i bezpośrednio narażone na kontakt ze światem zewnętrznym. To dlatego jest też podatne na szkodliwe działanie czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych, które mogą powodować podrażnienie jego błony śluzowej i uporczywy ból [1].

Przyczynami powstawania przewlekłego zapalenia gardła mogą być:

alergeny (np. kurz) [2];
czynniki chemiczne lub substancje chemiczne w miejscu pracy (dym, opary) [1];
zawodowe nadużywanie głosu [2];
działanie zimna lub ciepła (picie gorących lub bardzo zimnych napojów) [1];
używki (dym papierosowy i mocny alkohol) [2];
bardzo mała lub duża wilgotność powietrza [1];
przewlekłe stany zapalne zatok przynosowych [2];
powiększenie migdałka gardłowego [2];
choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca, niewydolność serca, nerek, refluks żołądkowo-przełykowy lub choroby endokrynologiczne [2].

Objawy przewlekłego zapalenia gardła

Objawy zapalenia gardła o charakterze przewlekłym zależą od typu choroby. Proste przewlekłe zapalenie gardła to przede wszystkim uczucie tkwiącej w gardle przeszkody, kuli i ucisku. Towarzyszą im częste odkrztuszanie zalegającej wydzieliny oraz napady kaszlu. Nie obserwuje się objawów ogólnych, a miejscowe dają o sobie znać okresowo [2].

W przypadku zapalenia zanikowego, które pojawia się głównie u osób starszych, objawy nasilają się, gdy chory jest narażony na suche i gorące powietrze. Inną charakterystyczną cechą tej formy zapalenia gardła jest zaczerwienienie lub przekrwienie błony śluzowej oraz zaleganie gęstej wydzieliny na tylnej ścianie gardła. Często chorzy wybudzają się w nocy, bo jej obecność utrudnia oddychanie [2].

Zapalenie o charakterze przerostowym ma objawy podobne do zapalenia prostego. Dodatkowo można zaobserwować pogrubienie i zaczerwienienie błony śluzowej oraz powiększone grudki chłonne na tylnej ścianie gardła [2].

Jak zapobiegać przewlekłemu zapaleniu gardła?

Czy można ograniczyć ryzyko wystąpienia przewlekłego zapalenia gardła? Tak. Ważne jest przede wszystkim ustalenie przyczyny, która powoduje przewlekły stan zapalny gardła. Wyeliminowanie szkodliwego czynnika może ograniczyć powstawanie przykrych dolegliwości [2].

Można wykorzystać również inne praktyczne wskazówki.

Proces oddychania musi odbywać się przez nos, szczególnie w szkodliwym środowisku pracy oraz przy gwałtownych zmianach otoczenia temperatury [1].
Wszelkie przeszkody, które uniemożliwiają oddychania przez nos (np. skrzywienie przegrody, przewlekły nieżyt nosa), należy skonsultować z lekarzem laryngologiem [1].
Należy unikać wysokoprocentowych alkoholi oraz nikotyny [2], a także gorących i zimnych potraw oraz ostrych przypraw [1].
Niekiedy chory musi zmienić środowisko pracy, by zlikwidować ryzyko narażenia na szkodliwy dla niego czynnik [2].

Przy przewlekłym zapaleniu gardła zaleca się leczenie objawowe. W celu zahamowania rozwoju infekcji i stanu zapalnego można stosować lek Chlorchinaldin [3]. Ważne są również inhalacje, które nawilżają wysuszoną błonę śluzową. W przypadku zapalenia zanikowego można miejscowo stosować roztwór jodyny, a przy zapaleniu przerostowym roztwór azotanu srebra [2].

Warto mieć na uwadze, że proces leczenia przewlekłego zapalenie gardła jest dość długi. Czasami trwa nawet kilka tygodni. Poza tym objawy tego stanu lubią zanikać i pojawiać się okresowo. Dlatego uporczywy i długotrwały ból gardła oraz uczucie ucisku należy skonsultować na wizycie u lekarza rodzinnego lub laryngologa.

Opracowano na zlecenie partnera Chlorchinaldin

Bibliografia:

[1] Latkowski, B., Czynniki zewnętrzne a przewlekłe zapalenie gardła i krtani, 1982, Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego, 27(1 (110), s. 41-42.

[2] Zagor M. i in., Ostre i przewlekłe zapalenie gardła, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/179684,ostre-i-przewlekle-zapalenie-gardla (dostęp: 16.08.2023)).

[3] Witryna internetowa: https://www.chlorchinaldin.pl/chlorchinaldin-vp/

Najczęściej zadawane pytania

Czym jest przewlekłe zapalenie gardła?

Przewlekłe zapalenie gardła to stan, w którym gardło jest stale lub nawracająco podrażnione i zapalne przez okres dłuższy niż kilka tygodni. Objawia się bólem, zaczerwienieniem, uczuciem drapania oraz innymi dolegliwościami związanymi z gardłem.

Jakie są główne przyczyny przewlekłego zapalenia gardła?

Przewlekłe zapalenie gardła może być spowodowane wieloma czynnikami, w tym przez nawracające infekcje, długotrwałe podrażnienie (np. przez palenie tytoniu), refluks żołądkowo-przełykowy czy alergie.

Jakie są skuteczne sposoby zapobiegania przewlekłemu zapaleniu gardła?

Aby zapobiec przewlekłemu zapaleniu gardła, warto unikać czynników drażniących, takich jak dym tytoniowy czy zanieczyszczone powietrze, regularnie nawilżać powietrze w pomieszczeniach, unikać jedzenia i picia produktów podrażniających gardło oraz dbać o ogólną higienę, myjąc ręce i unikając kontaktu z osobami chorymi.

Czy dieta ma wpływ na stan gardła?

Tak, niektóre pokarmy i napoje mogą podrażniać gardło, zwłaszcza jeśli jesteś podatny na refluks żołądkowo-przełykowy. Pikantne jedzenie, napoje gazowane, alkohol czy kawa mogą przyczyniać się do podrażnień i zapalenia gardła. Dbanie o zbilansowaną dietę oraz unikanie drażniących produktów może pomóc w zapobieganiu problemom z gardłem.

Czy istnieją jakieś domowe sposoby na łagodzenie objawów zapalenia gardła?

Istnieje kilka domowych sposobów, które mogą przynieść ulgę w objawach zapalenia gardła. Wśród nich warto wymienić picie herbaty z miodem, płukanki z solą, ssanie pastylek na ból gardła czy stosowanie nawilżaczy powietrza. Pamiętaj jednak, że w przypadku przewlekłych objawów warto skonsultować się z lekarzem.