Akka- stolica Krzyżowców

żMagiczny Lewant zaczyna się od południowych wybrzeży Turcji i biegnie daleko na południe, aż po granice z Egiptem. Sercem Lewantu jest wybrzeże dzisiejszego Izraela, które zaczyna się tuz przy granicy z Libanem. Miejsce to zwane Rosz Hanikra znane jest z niezwykłych skalnych grot wyrzeźbionych przez morskie fale.

Stąd lewantyński szlak wiedzie przez Akkę –- port krzyżowców i ich ostatnią twierdzę. Po wielu zwrotach historii dziś w Akce znów dominuje żywioł arabski, co widać wyraźnie na miejskim targu. Kolejnym przystankiem jest bajecznie położona nadmorska Hajfa. Północne wybrzeże Izraela uważa się za najbardziej pracowity i rozwijający się region kraju, dlatego rokrocznie przybywa tu wielu robotników i ludzi żądnych sukcesu. Starożytny Lewant kończy się na Tel Awiwie, gdzie współczesność postawiła ogromny szlaban historii.

Spacer przeszłości
Na północy Izraela znajduje się jedno z najstarszych, najbardziej tajemniczych i najpiękniej położonych miast Bliskiego Wschodu – Akka. Mimo że przez wieki miasto uważane było przez wielu żeglarzy za bezpieczne schronienie, to niezwykła historia tego miejsca pełna jest dramatycznych wydarzeń. Pierwsze istniejące źródła pisane wspominają o tej osadzie już w XV wieku p.n.e. Wówczas to podbitą Akką władali faraonowie, po czym miasto wróciło w ręce fenickie, stając się najważniejszym, a tym samym najstarszym portem regionu. Akka będąc strategicznym punktem wschodniego śródziemnomorskiego wybrzeża przechodziła z rąk do rąk. Władali nią Asyryjczycy, Persowie, Egipcjanie, Grecy, Seleucydzi i Rzymianie. W roku 634 n.e. do Akki weszli Arabowie, którzy utrzymali miasto do 1104, kiedy zdobyte zostało przez uczestników pierwszej wyprawy krzyżowej. Krzyżowcy uczynili z Akki główny port powstałego Królestwa Jerozolimskiego łączący Palestynę z Europą. Niestety już w 1187 roku Akka znalazła się ponownie we władaniu Arabów. Uczestnicy trzeciej wyprawy krzyżowej w roku 1191 po ciężkich i wykańczających walkach odzyskali miasto, które stało się ich najważniejszą twierdzą. Wówczas Akka przeżyła rozkwit, kilkukrotnie powiększając swoją powierzchnię.

ako najlepiej ufortyfikowana twierdza, posiadająca nawet falochron, stała się ważnym centrum handlu między Wschodem i Zachodem. W Akce gościli Marco Polo i Franciszek z Asyżu. Niestety wewnętrzne walki o władanie Akką doprowadziły do podbicia jej i obrócenia w ruinę w roku 1291 przez egipskich Arabów. Ci, których najeźdźcy nie wymordowali, uciekli na Cypr i tak zakończyła się chrześcijańska historia miasta. W XVI wieku miasto zdobyli Turcy, którzy w XVIII wieku na ruinach starej Akki pobudowali nową ufortyfikowaną osadę. W 1799 bezskutecznie miasto próbował zdobyć Napoleon, który po porażce wycofał się do Egiptu. Akka pod tureckimi rządami była dobrze prosperującym miastem, do momentu ponownego zniszczenia jej przez Egipcjan, w których posiadaniu była przez 10 lat. W wyniku przegranej przez Turcję I wojny światowej w 1918 Akka znalazła się pod władaniem brytyjskim. Brytyjczycy w pobudowanej przez Turków cytadeli urządzili więzienie, w którym mordowano arabskich i żydowskich przeciwników politycznych. Przed powstaniem Izraela według rezolucji ONZ Akka miała wejść w skład arabskiego państwa w Palestynie. Jednak podczas wojny w 1948 żydowskie oddziały zdobyły Akkę, a większość arabskiej ludności musiała opuścić miasto.

Akka dziś
Dzisiejsza odrestaurowana Akka to urokliwa miejscowość z malowniczym starym miastem pełnym bajkowych arabskich uliczek, islamskich minaretów i podziemnym skarbem, który od niedawna można podziwiać – odkrytą twierdzą krzyżowców. Akka pamiętająca czasy wypraw krzyżowych znajduje się 8 metrów poniżej ulic współczesnego miasta, które jest efektem tureckiej zabudowy po całkowitym jego zniszczeniu przez Arabów w XIII wieku. Współczesny mur okalający miasto, a pobudowany na ruinach muru Krzyżowców również powstał za czasów tureckich, tuż po odwrocie Napoleona. Mur ma wysokość 10-13 m przy szerokości 1 m. W skład całych fortyfikacji lądowych wchodzą dodatkowo: wieże obronne, sucha fosa i bastion. Do miasta za czasów tureckich można było dostać się przez dwie istniejące do dzisiaj bramy: lądową i morską, od których biegły mola umożliwiające obsługę cumujących statków. W północnej części starego miasta wewnątrz murów miejskich znajduje się turecka cytadela pobudowana na fundamentach bastionu obronnego krzyżowców. Zobaczyć tu można odtworzony ogród z czasów panowania chrześcijan, muzeum więźniów żydowskiego ruchu oporu, fosę oraz wieżę, z której rozciąga się niezapomniany widok na całą zatokę. Pod cytadelą odkryto kompleks podziemnych pomieszczeń, które w przeszłości były wykorzystywane przez Zakon Rycerski Szpitalników.

Przez szeroką bramę wchodzi się do siedmiu sal rycerskich, których liczba odzwierciedlała narodowości tworzące Zakon – Owernia, Anglia, Francja, Niemcy, Italia, Prowansja, Hiszpania. Obok znajduje się dormitorium, a przez krużganek dostać się można do romańskiego refektarza, którego wachlarzowate gotyckie sklepienie dekorowane jest burbońskimi liliami. Pośrodku refektarza znajduje się podziemne przejście, które za czasów greckich służyło jako kanał ściekowy, a które krzyżowcy ulepszyli i wykorzystywali jako sekretny tunel łączący twierdzę z miastem. Obok refektarza ulokowano kuchnię oraz szpital, który krzyżowcy urządzili zapewne z wcześniejszego arabskiego karawanseraju.
Nad dzisiejszą Akką dominuje łączący styl bizantyjski i perski XVIII- wieczny meczet. W świątyni tej posiadającej zieloną kopułę i wysoki minaret znajduje się grobowiec el-Dżazzara Paszy, władcy Akki. Tuż obok meczetu Turcy pobudowali budynek łaźni – hamman, wzorowany na rzymskich termach. Dziś znalazło tu miejsce muzeum miejskie eksponujące lokalne znaleziska oraz ciekawe mapy pokazujące rozwój osady. Atrakcją Akki są także karawanseraje zwane chanami, pełniące w czasach tureckich funkcje gościńców dla karawan. W kolumnach i fundamentach chanów odnaleźć można materiał pamiętający czasy krzyżowców. Tuż obok chanu asz-Szawarda góruje XIII- wieczna wieża, na której wypukłych licach kamieni widnieją znaki murarskie. Przepiękny Chan al-Umdan znajduje się w sercu dawnej dzielnicy kupców genueńskich, obok wieży zegarowej i dużego pustego placu, który służył przeładunkowi towarów. Tutaj poziom ulicy nie zmienił się od czasów krzyżowców, a tuż przy greckokatolickim kościele św. Jerzego odnaleźć można nawet budowle z XII wieku.