Długotrwałe podróże, zwłaszcza te związane z lotami międzykontynentalnymi lub wielogodzinnymi przejazdami samochodem, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył głębokich (ZŻG). Syndrom ten, znany także jako "syndrom klasy ekonomicznej", został po raz pierwszy zdefiniowany w 1977 roku i do dziś stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia osób podróżujących na długich dystansach. W tym artykule omówimy, dlaczego zakrzepica jest groźna, jakie czynniki ryzyka jej sprzyjają oraz jak skutecznie zapobiegać jej wystąpieniu.

Czym jest zakrzepica żył głębokich?

Zakrzepica żył głębokich to stan, w którym w żyłach, najczęściej kończyn dolnych, tworzą się skrzepliny (zakrzepy). Problem ten może rozwijać się w sposób bezobjawowy, a w przypadku nieleczenia istnieje ryzyko, że skrzeplina przemieści się do płuc, powodując zatorowość płucną ? stan zagrażający życiu.

Dlaczego długie podróże zwiększają ryzyko zakrzepicy?

Podczas długotrwałego unieruchomienia, jakie ma miejsce podczas podróży samolotem, autobusem czy samochodem, przepływ krwi w żyłach kończyn dolnych ulega spowolnieniu. Dodatkowymi czynnikami zwiększającymi ryzyko są:

  • Niska wilgotność powietrza: Szczególnie w kabinach samolotów, co prowadzi do odwodnienia i zagęszczenia krwi.
  • Obniżone ciśnienie parcjalne tlenu: Może powodować niedotlenienie tkanek i zwiększać ryzyko tworzenia się zakrzepów.
  • Długotrwałe siedzenie w jednej pozycji: Ogranicza ruch kończyn dolnych, co utrudnia przepływ krwi i sprzyja jej zastojowi.

Kto jest szczególnie narażony?

Choć ryzyko zakrzepicy żył głębokich dotyczy każdego podróżującego na długich dystansach, istnieją grupy osób, które są szczególnie narażone na rozwój tego schorzenia. Należą do nich osoby powyżej 50. roku życia, osoby otyłe, kobiety w ciąży lub w okresie połogu, a także osoby stosujące doustne środki antykoncepcyjne lub hormonalną terapię zastępczą.

Dodatkowo, na podwyższone ryzyko wpływają choroby krwi, takie jak trombofilia, wcześniejsza historia zakrzepicy lub chorób sercowo-naczyniowych, a także niedawno przebyte operacje lub urazy kończyn dolnych. W tych przypadkach szczególna uwaga na profilaktykę i konsultacja z lekarzem przed podróżą są kluczowe dla ochrony zdrowia.

Jak zapobiegać zakrzepicy podczas podróży?

Aby zmniejszyć ryzyko zakrzepicy żył głębokich podczas podróży zaleca się:

  • Zakładanie luźnego ubrania streczowego lub dresowego bez ściągaczy wokół kostek. Zdecydowanie niewskazane są ubrania garniturowe, które w pozycji siedzącej uciskają na łydki, uda i okolicę pachwin.
  • Ćwiczenia izometryczne ? prostowanie zginanie stóp przez 5 minut co 3 godziny lotu lub co 30 minut, wskazane są też spacery po samolocie.
  • Uzupełnianie płynów ? około 300 ml na godzinę lotu, najlepiej płyny izotoniczne z elektrolitami, ostatecznie woda niegazowana. Należy unikać alkoholu i kawy ? bo pogłębiają odwodnienie organizmu.

Podczas długich podróży podkolanówki ze stopniowanym uciskiem w I lub II klasie zmniejszają zastój żylny i limfatyczny w stopach i goleniach, zwiększają efektywność ćwiczeń izometrycznych i zapobiegają powstawaniu obrzęków podudzi i zakrzepicy. Zaleca się ich stosowanie dla lotów powyżej 3 godzin oraz u osób z żylakami, obrzękami i wywiadem w kierunku zakrzepicy żylnej. Wskazany jest I stopień ucisku. U osób z bardzo wysokim ryzykiem powikłań zatorowo-zakrzepowych, czyli z przebytą zakrzepicą żylną lub zatorowością płucną, aktywną chorobą nowotworową, po chemioterapii, do 6 tygodni po dużym urazie lub zabiegu operacyjnym wskazane jest stosowanie heparyn drobnocząsteczkowych w formie podskórnych zastrzyków. Wymaga to oczywiście konsultacji lekarskiej.

Objawy, na które należy zwrócić uwagę

Do najczęstszych objawów zakrzepicy żył głębokich należą: ból i obrzęk kończyny, uczucie rozpierania w mięśniach goleni, zasinienie skóry, poszerzenie żył powierzchownych.

Zakrzepica żył głębokich często rozwija się bezobjawowo i jest niezauważona, a pierwszym objawem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej może być zatorowość płucna. Jest to powikłanie zakrzepicy żył głębokich, które jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

Podsumowując: gdy po długiej podróży wystąpi ból, obrzęk, zasinienie kończyny dolnej lub pojawi się złe samopoczucie, duszność, suchy kaszel, ból w klatce piersiowej należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Rozstrzygające będzie badanie USG Doppler i badanie D-dimerów, a w przypadku podejrzenia zatorowości płucnej ? ATK tętnic płucnych.


Najczęściej zadawane pytania



Podobne artykuły:


Wersja do druku