Dlaczego sen jest ważny dla człowieka?
Sen wywiera istotny wpÅ‚yw na procesy somatyczne i psychiczne, bÄ™dÄ…c najbardziej naturalnym i najzdrowszym sposobem regeneracji siÅ‚. Wzmacnia odporność, uspokaja czynność serca i korzystnie wpÅ‚ywa na ciÅ›nienie. Niedobory snu skutkujÄ… narastajÄ…cym zmÄ™czeniem i znaczÄ…cym pogorszeniem koncentracji, a po trzech nieprzespanych nocach mózg czÅ‚owieka po prostu siÄ™ wyÅ‚Ä…cza. Dlaczego sen jest taki ważny, a brak snu niebezpieczny dla zdrowia i życia? Dlaczego warto dobrze siÄ™ wyspać?Â
Po co nam sen?Â
Jak dotÄ…d, nie udaÅ‚o siÄ™ w peÅ‚ni wyjaÅ›nić roli snu w fizjologii żywych organizmów. Choć wiadomo, że bez snu nie da siÄ™ funkcjonować, to pytanie, po co sen ludziom i zwierzÄ™tom, wciąż pozostaje otwarte. SpecjaliÅ›ci sÄ… jednak zgodni, że skoro jest on zjawiskiem tak powszechnym w przyrodzie, to musi odgrywać fundamentalnÄ… rolÄ™ dla funkcjonowania systemu nerwowego, a także innych ukÅ‚adów (na przykÅ‚ad krwionoÅ›nego) i poszczególnych organów. Badacze sÄ…dzÄ…, że sen ma znaczenie dla efektywnego funkcjonowania mózgu i procesów psychicznych oraz peÅ‚ni ważnÄ… funkcjÄ™ w regulowaniu gospodarki hormonalnej organizmu. Poprzez obniżenie temperatury ciaÅ‚a pomaga w oszczÄ™dzaniu energii. Ma również ogromne znaczenie w procesach regeneracyjnych, gdyż w trakcie nocnego wypoczynku komórki ciaÅ‚a poddawane sÄ… procesom naprawczym. Prawdopodobnie ten mechanizm odpowiada za zwiÄ…zek krótszego snu ze skróceniem dÅ‚ugoÅ›ci życia. Jednak nie tylko o dÅ‚ugość chodzi - kÅ‚opoty ze snem znaczÄ…co wpÅ‚ywajÄ… na jakość życia. Sen jest ważny jako stymulator tych komórek nerwowych, które nie sÄ… używane podczas okresów czuwania, tym samym zapobiegajÄ…c ich zanikowi. Szczególnie istotna wydaje siÄ™ funkcja snu w konsolidacji pamiÄ™ci i organizacji Å›ladów pamiÄ™ciowych.Â
Ile snu potrzeba dla zdrowia?Â
Zapotrzebowanie na sen u poszczególnych gatunków jest bardzo zróżnicowane. SÅ‚oniom i żyrafom wystarczajÄ… 2 - 4 godziny snu, koty przesypiajÄ… okoÅ‚o 12 -16 godzin dziennie, a absolutnymi rekordzistami w tej dziedzinie sÄ… nietoperze - niektóre nich potrzebujÄ… aż 20 godzin snu na dobÄ™. U ludzi zapotrzebowanie na sen jest zależne przede wszystkim od wieku. Im mÅ‚odszy czÅ‚owiek, tym wiÄ™cej snu jest mu potrzebne do prawidÅ‚owego funkcjonowania. Co ciekawe, sen noworodków i niemowlÄ…t nie przebiega w sposób ciÄ…gÅ‚y, jak u dorosÅ‚ych przedstawicieli naszego gatunku, lecz zostaje podzielony na kilka części. Indywidualne zapotrzebowanie na sen to kwestia bardzo indywidualna, mocno zwiÄ…zana z genami odziedziczonymi po rodzicach. Z obserwacji i badaÅ„ wynika, że dorosÅ‚e osoby do efektywnego funkcjonowania potrzebujÄ… zwykle 6 - 8 godzin snu na dobÄ™. RozwijajÄ…cym siÄ™ mózgom nastolatków potrzeba wiÄ™cej snu, co najmniej 9 godzin, aby mÅ‚ody czÅ‚owiek miaÅ‚ siÅ‚Ä™ funkcjonować kolejnego dnia. Znaczenie ma także pora roku i charakter wykonywanej pracy. ZimÄ…, kiedy dni sÄ… krótsze, Å›pimy wiÄ™cej.Â
(Czy istnieje lek na chrapanie - sprawdź!)
Niewyspany mózg siÄ™ kurczyÂ
Konsekwencje braku i niedoboru snu sÄ… dla funkcjonowania fizycznego i psychicznego wrÄ™cz dewastujÄ…ce. Do najczęściej wystÄ™pujÄ…cych skutków zaliczane sÄ… wahania nastroju, apatia i brak energii, spowolnienie reakcji na bodźce i trudnoÅ›ci ze skupieniem uwagi. Zaledwie po jednej dobie bez snu aż o 40 procent zmniejsza siÄ™ zdolność zapamiÄ™tywania informacji. Na skutek silniejszego ukrwienia ukÅ‚adu nagrody i upoÅ›ledzenia oÅ›rodka kontroli zachowaÅ„, osoba niewyspana zaczyna przeceniać swoje umiejÄ™tnoÅ›ci i przejawiać podwyższonÄ… skÅ‚onność do podejmowania ryzyka przy jednoczesnym spowolnieniu szybkoÅ›ci reakcji aż o 4 razy. Po jednym dniu bez snu zaczyna także spadać odporność. UkÅ‚ad immunologiczny reaguje na bezsenność spowolnieniem produkcji biaÅ‚ych krwinek, wskutek czego organizm nie jest w stanie skutecznie bronić siÄ™ przed infekcjami i poważnymi chorobami. Po 48 godzinach bez snu objawy sÄ… takie same, jak wtedy, gdy alkomat wskazuje 1,5 promila alkoholu we krwi. JeÅ›li taka sytuacja potrwa dÅ‚użej, zdesperowany mózg sam zacznie siÄ™ wyÅ‚Ä…czać na kilka lub kilkanaÅ›cie sekund i mimowolnie przerywać aktualnie wykonywanÄ… czynność, nawet jeÅ›li ktoÅ› akurat siedzi za kółkiem. To prosty przepis na spowodowanie wypadku samochodowego. Uważa siÄ™, że osoby cierpiÄ…ce na niedobory snu sÄ… narażone na ryzyko powstawania faÅ‚szywych wspomnieÅ„. U niedospanych osób zauważalny jest spadek umiejÄ™tnoÅ›ci podejmowania zÅ‚ożonych decyzji oraz twórczego myÅ›lenia. Badania wykazujÄ…, że mózg niewyspany zaczyna siÄ™ kurczyć. Wiemy, że szczury pozbawione snu przez tydzieÅ„, najpierw zaczynajÄ… wydzielać nadmiar hormonów stresu, a nastÄ™pnie po prostu umierajÄ…. U ludzi dÅ‚ugotrwale pozbawionych czÅ‚owieka mogÄ… pojawić siÄ™ stany podobne do choroby psychicznej, a także halucynacje oraz stany paranoidalne. Spada nie tylko zdolność rozpoznawania barw, ale zauważalne sÄ… dużo poważniejsze zaburzenia w postaci utraty poczucia rzeczywistoÅ›ci.Â
(Snoran Plus - opinie - sprawdź nasz test)
Brak snu a otyÅ‚ość i cukrzycaÂ
Niektórzy eksperci twierdzÄ…, że bezsenność może skutkować zaburzeniami ciÅ›nienia i prowadzić do otyÅ‚oÅ›ci. Badania wykazujÄ…, że mÅ‚odzi ludzie, którzy nie wysypiajÄ… siÄ™ wystarczajÄ…co, czÄ™sto sÄ… bardziej otyli, niż ich rówieÅ›nicy, którzy dostarczajÄ… swoim organizmom odpowiedniÄ… liczbÄ™ godzin snu. Okazuje siÄ™, że ludzie niewyspani charakteryzujÄ… siÄ™ gorszÄ… przemianÄ… materii, stwierdzono u nich także niski poziom leptyny. Leptyna jest ważnym biaÅ‚kiem wytwarzanym przez komórki tÅ‚uszczowe odpowiadajÄ…ce za w regulacjÄ™ gospodarki energetycznej organizmu i kontrolÄ™ pobieranie pokarmu. Leptyna wspiera przetwarzanie glukozy, wiÄ™c jej niedobór wiąże siÄ™ z ryzykiem zachorowania na cukrzycÄ™ oraz otyÅ‚ość. Brak snu może skutkować również insulinoodpornoÅ›ciÄ…. To groźne dla zdrowia i życia zaburzenie, polegajÄ…ce na swoistym buncie tkanek. U osoby cierpiÄ…cej na insulinoodporność mięśnie, tkanka tÅ‚uszczowa, komórki wÄ…troby i inne tkanki przestajÄ… reagować na insulinÄ™, wskutek czego we krwi wzrasta poziom glukozy. Efektem może być może nie tylko nadwaga, ale także cukrzyca (przede wszystkim typu 2) oraz choroby ukÅ‚ady krążenia. Jak wynika z badaÅ„, niekorzystne zmiany mogÄ… wystÄ…pić bardzo szybko, zaledwie po 6 dniach niedobory snu! Po takim czasie poddani eksperymentowi zdrowi mÅ‚odzi mężczyźni zaczÄ™li wykazywać objawy przedcukrzycowe. Na szczęście regularny sen odpowiedniej dÅ‚ugoÅ›ci pomaga wrócić do normy po okoÅ‚o tygodniu. U osób, które nie spaÅ‚y przez dobÄ™ zauważono również wyraźne zakłócenie wytwarzania hormonów pÅ‚ciowych: u mężczyzn testosteronu, a u kobiet estrogenu i zwiÄ…zku z tym spadek libido.Â
(Dowiedz się jak zdrowo spać i się wysypiać)
Higiena snu - warunek zdrowiaÂ
Wszystkie nadania potwierdzają, że odpowiednio długi i regularny sen jest zjawiskiem niezbędnym dla zdrowia i życia. Mówiąc krótko, dla organizmu ludzkiego brak snu jest prawdziwą torturą. Biorąc pod uwagę jego ogromną rolę dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, staje się jasne, że nawet nawet epizodycznych kłopotów ze snem nie należy lekceważyć. Tym bardziej, że według ostrożnych szacunków aż 30 procent ludzi cierpi na różne zaburzenia w tym zakresie, począwszy od nieprawidłowego czasu trwania snu, a skończywszy na występujących podczas nocnego wypoczynku zachowaniach, które zakłócają jego przebieg, takich jak lunatykowanie. Jeśli zlekceważy się higienę snu czyli wskazówki dotyczące prawidłowych nawyków w tym zakresie, z pozoru niewinna trudność może się rozwinąć w chroniczną postać bezsenności, mającą bardzo negatywny wpływ na zdrowie oraz życie człowieka i wymagającą trudnego i długotrwałego leczenia. Przesuń do góry
Najczęściej zadawane pytania
Podobne artykuły:
Wersja do druku
Szukaj
Co powinnaś wiedzieć o ochronie przeciwsłonecznej? 3 fakty na temat SPF
Czego potrzebuje skóra wiosnÄ… i latem? Zdecydowanie nawilżenia i regeneracji, ale także bardzo skutecznej ochrony przeciwsÅ‚onecznej. Kosmetolodzy wsk
Jakie gadżety reklamowe na targi?
Targi handlowe stanowią istotną platformę dla firm, aby promować swoje produkty i usługi, nawiązywać kontakty biznesowe oraz budować swoją markę. Jedn
Glinka kosmetyczna - dlaczego warto wykorzystywać ten składnik?
Glinki kosmetyczne, stosowane już w starożytnoÅ›ci, zapewniaÅ‚y piÄ™knÄ… skórÄ™ i gÅ‚adkie ciaÅ‚o zarówno kobietom, jak i mężczyznom. W skÅ‚adzie znajdujÄ
Produkty Danio – rozkoszna kremowość w kubeczku, saszetce lub butelce
Coraz wiÄ™cej osób zwraca uwagÄ™ nie tylko na smak, ale również na jakość i wartość odżywczÄ… produktów spożywczych. Producenci żyw
Medycyna estetyczna - poznaj kilka przykładowych zabiegów
Dla niektórych osób wyglÄ…d zewnÄ™trzny odgrywa znaczÄ…cÄ… rolÄ™ w życiu spoÅ‚ecznym oraz zawodowym. Dążenie do ideaÅ‚u piÄ™kna skÅ‚ania wiele