Nagłe zatrzymanie krążenia nie musi prowadzić do śmierci

Zwarcie elektryczne w sercu

Aby zrozumieć, czym jest nagłe zatrzymanie krążenia, należy najpierw wiedzieć, czym różni się ono od zawału serca. Do zawału serca dochodzi w wyniku zaczopowania jednej z tętnic wieńcowych przez skrzep, a tym samym zablokowania przepływu krwi. Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) występuje w przypadku ostrego zaburzenia pracy serca powodującego wystąpienie nieregularnego rytmu. Różnicę pomiędzy zawałem serca a NZK można przyrównać do awarii kanalizacyjnej i elektrycznej. Zawał serca jest awarią kanalizacyjną, w której dochodzi do zablokowania przepływu krwi do serca, natomiast NZK jest zwarciem instalacji elektrycznej powodującym nieregularny rytm serca i zatrzymanie krążenia krwi.
Serce dorosłego człowieka bije z częstotliwością od 60 do 100 uderzeń na minutę. Rytm ten, który zapewnia dostarczanie bogatej w tlen krwi do całego ciała, nazywany jest „normalnym rytmem zatokowym”. Niestety - podobnie jak w przypadku domowej instalacji elektrycznej - w sercu również może dojść do zwarcia. Powoduje ono ostre zaburzenie rytmu zwane migotaniem komór, a w konsekwencji nagłe zatrzymanie krążenia. Brak szybkiej reakcji prowadzi w takiej sytuacji do śmierci. Jedynym skutecznym sposobem przywrócenia prawidłowego rytmu serca i krążenia jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa połączona ze wstrząsem elektrycznym wykonanym za pomocą automatycznego defibrylatora zewnętrznego.

Objawy i diagnoza

Nagłe zatrzymanie krążenia może przydarzyć się każdemu bez względu na miejsce, czas, wiek i przebyte choroby. By podjąć jakiekolwiek działania, należy umieć odróżnić je od zawału serca. Osoba z zawałem serca skarży się na dotkliwy ból, jednak pozostaje przytomna. W przypadku nagłego zatrzymania krążenia następuje natychmiastowa utrata przytomności, a osoba poszkodowana dosłownie pada na ziemię. Nie występują widoczne oznaki życia: oddech i regularny puls. Zawał serca wiąże się z ryzykiem zgonu, podczas gdy ofiara nagłego zatrzymania krążenia, u której nie zostanie wykonana szybka defibrylacja, umiera niemal natychmiast. Aby uratować osobę, u której wystąpiło NZK, należy niezwłocznie rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową. Umożliwia ona dostarczanie krwi z tlenem do mózgu przed przywróceniem prawidłowego rytmu serca i krążenia za pomocą automatycznego defibrylatora. W przypadku braku defibrylacji śmierć może wystąpić w ciągu 10 minut. Ratownicy medyczni dysponujący specjalistycznymi defibrylatorami mogą przybyć za późno. Dlatego jeśli jesteś świadkiem zdarzenia, możesz pomóc poszkodowanemu, sam wykonując defibrylację.

I Ty możesz uratować komuś życie

Podczas przywracania prawidłowego rytmu pracy serca najważniejszym czynnikiem jest czas. Z każdą minutą oczekiwania na defibrylację szansa na uratowanie życia maleje o 10% - śmierć w wyniku NZK następuje zwykle w ciągu 10 minut. Tymczasem, według statystyk, dotarcie służb ratowniczych na miejsce zdarzenia zajmuje średnio 9 minut.

Dlatego też szybkie rozpoznanie zagrożenia powinno rozpocząć szereg czynności zwanych w medycynie ratunkowej „łańcuchem przeżycia”:
1. Natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe.
2. Rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową.
3. Jak najszybciej wykonaj defibrylację.
4. Zapewnij specjalistyczne zabiegi ratownicze – przekazując poszkodowanego po przyjeździe Pogotowia Ratunkowego.

Po wezwaniu pomocy, w pierwszej kolejności, zapewnij sobie oraz poszkodowanemu bezpieczeństwo. Następnie zorientuj się czy poszkodowany jest przytomny i zawołaj kogoś do pomocy. Udrożnij poszkodowanemu drogi oddechowe i sprawdź oddech. W razie potrzeby rozpocznij podstawowe podtrzymywanie życia (30 ucisków na klatkę piersiową i 2 sztuczne wdechy). Czekaj na przybycie specjalistycznej pomocy, cały czas obserwując poszkodowanego.

Czym jest defibrylator i jak go używać?

Sama resuscytacja krążeniowo-oddechowa może nie przywrócić prawidłowego rytmu serca. Zwykle najpierw wykonuje się resuscytację, a następnie defibrylację. Podczas defibrylacji mięsień serca zostaje poddany wstrząsowi elektrycznemu w celu przywrócenia prawidłowego rytmu. Urządzeniem, które umożliwia wykonanie wstrząsu elektrycznego serca w celu odwrócenia skutków migotania komór jest defibrylator. Automatyczny defibrylator zewnętrzny jest przeznaczony do wykonywania defibrylacji przez osoby bez fachowego przygotowania. Przenośne defibrylatory są jedynym dostępnym narzędziem, które pozwala uratować chorego, u którego wystąpiło migotanie komór w warunkach pozaszpitalnych. Automatyczne defibrylatory można coraz częściej zauważyć na naszych lotniskach, w urzędach czy biurach. Są one gotowe do natychmiastowego użycia przez każdego świadka nagłego zatrzymania krążenia. Ich cechą charakterystyczną jest wyjątkowa łatwość zastosowania. Może je obsługiwać każdy, gdyż ich użycie jest bardzo proste. Przez cały czas użytkownik prowadzony jest przez wyraźne instrukcje głosowe. Nie jest wymagane żadne wcześniejsze przygotowanie medyczne. Wbudowany komputer analizuje stan poszkodowanego i ocenia czy defibrylacja jest wskazana. Nie ma możliwości przypadkowego zaszkodzenia poszkodowanemu. Jeśli defibrylacja nie jest wskazana, jej przycisk będzie nieaktywny. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w połączeniu z defibrylacją znacząco podnoszą szansę na przeżycie NZK. Szybka defibrylacja zwiększa szansę przeżycia w 3 na 4 przypadki nagłego zatrzymanie krążenia. Musimy jednak pamiętać, że czynności te muszą zostać wykonane jak najszybciej. Uratowanie życia osobie z NZK zależy od natychmiastowej interwencji świadka zdarzenia. Jedynie szerokie zrozumienie problemu nagłego zatrzymania krążenia i sposobu postępowania w przypadku jego wystąpienia może zmienić niechlubne statystyki. Pamiętaj, że możesz pomóc.