Rodzaj ludzki osiÄ…gnÄ…Å‚ jak dotÄ…d bardzo wysokie stadium rozwoju. Potrafimy wysÅ‚ać czÅ‚owieka w kosmos, znamy budowÄ™ skomplikowanych ukÅ‚adów genetycznych zwierzÄ…t i roÅ›lin, konstruujemy maszyny przewyższajÄ…ce nas precyzjÄ… i szybkoÅ›ciÄ…. Mimo że horyzonty posiadamy niezwykle szerokie, do dziÅ› nie udaÅ‚o nam siÄ™ znaleźć odpowiedzi na pytania wydawaÅ‚oby siÄ™ najprostsze, bo zwiÄ…zane z budowÄ… i dziaÅ‚aniem wÅ‚asnego organizmu. CiaÅ‚o czÅ‚owieka wciąż stanowi w dużej mierze ogromnÄ… niewiadomÄ…. Jednym z nierozwiÄ…zanych jak dotÄ…d aspektów jest sprawa snu. Na czym dokÅ‚adnie polega, nie wiedzÄ… nawet najwiÄ™ksi uczeni.Temat ten istnieje tak dÅ‚ugo, jak sam czÅ‚owiek. Bez owego tajemniczego stanu Å›wiadomoÅ›ci nie potrafimy prawidÅ‚owo funkcjonować. Potrzeba snu ujawnia siÄ™ u wiÄ™kszoÅ›ci zwierzÄ…t, czÄ™sto jest jednak sprawÄ… indywidualnÄ…. Niedźwiedzie znane sÄ… z zapadania w dÅ‚ugotrwaÅ‚y sen zimowy, u delfinów półkule mózgowe nie odpoczywajÄ… jednoczeÅ›nie (temu zjawisku towarzyszy zamkniÄ™cie tylko jednego oka- po stronie Å›piÄ…cej części mózgu), ludzi podzielić można na „skowronki” i „sowy”. Każdy organizm w naturalny dla siebie sposób reguluje zapotrzebowanie na sen. Jednak nie zależnie od tego, ile go zażywamy, pewne jest, że jego brak może być tragiczny w skutkach. Nie ma stu procentowej pewnoÅ›ci, iż w przypadku rodzaju ludzkiego prowadzi do Å›mierci, żaden naukowiec nie podjÄ…Å‚ siÄ™ zbadania tego drogÄ… empirycznÄ…. DoÅ›wiadczenia przeprowadzane na szczurach potwierdziÅ‚y najtragiczniejszÄ… z możliwoÅ›ci, możemy siÄ™ wiÄ™c tylko domyÅ›lać, że próby dÅ‚ugotrwaÅ‚ego unikania snu nas również doprowadziÅ‚yby do zgonu. Jak dotÄ…d Rekord Guinessa w dÅ‚ugoÅ›ci czuwania należy do mieszkanki Republiki PoÅ‚udniowej Afryki, a wynosi 283 godziny. Kobieta, po 10 dniu bez snu, znajdowaÅ‚a siÄ™ w stanie skrajnego wyczerpania, jej zachowanie można byÅ‚o porównać do zachowania osoby cierpiÄ…cej na poważne zaburzenia psychiczne. Rekordzistka miaÅ‚a halucynacje, nie panowaÅ‚a nad swym ciaÅ‚em, nie byÅ‚a nawet w stanie policzyć do dziesiÄ™ciu. Chyba nie muszÄ™ dodawać, że próba pobicia tego rekordu nie należy do trafionych pomysłów. Znacznie rozsÄ…dniej bÄ™dzie zabrać siÄ™ za żonglerkÄ™. Å»eby opisywany sposób wypoczywania przestaÅ‚ być tak caÅ‚kowicie tajemniczy i niezrozumiaÅ‚y, warto napisać kilka słów o tym, co nauka jak dotÄ…d zdążyÅ‚a w tym aspekcie stwierdzić. Badaczom udaÅ‚o siÄ™ podzielić sen na cztery podstawowe etapy. Pierwsza faza pojawia siÄ™ tuż po zamkniÄ™ciu oczu, nazwano jÄ… stanem relaksacji. Zaraz potem zasypiajÄ…cy wchodzi w nastÄ™pny, również krótkotrwaÅ‚y, etap snu pÅ‚ytkiego. Jak nietrudno siÄ™ domyÅ›lić, to stadium może być bardzo Å‚atwo przerwane. JeÅ›li jednak Å›piÄ…cemu uda siÄ™ uniknąć pobudki, wchodzi w trzeci etap, tym razem snu gÅ‚Ä™bokiego. NREM- skrót ten pochodzi od angielskiego Non Rapid Eye Movement, co oznacza, że w tym stadium gaÅ‚ki oczne czÅ‚owieka nie poruszajÄ… siÄ™. U osób dorosÅ‚ych NREM trwać powinna od 80 do 100 minut i powtarzać siÄ™ 4-5 razy w ciÄ…gu nocy. CzÅ‚owiek jest wtedy pogrążony w bardzo gÅ‚Ä™bokim i twardym Å›nie, nie towarzyszÄ… mu jednak marzenia senne. PojawiajÄ… siÄ™ one dopiero podczas ostatniej fazy zwanej REM (Rapid Eye Movement). ObserwujÄ…c Å›piÄ…cÄ… osobÄ™ Å‚atwo zauważyć, kiedy wchodzi w ostatni etap. Jej powieki sÄ… wtedy lekko uchylone a gaÅ‚ki oczne wprawione w szybkie drgania. Faza REM jest jedynÄ…, podczas której Å›nimy. Ona również w nocy powtarza siÄ™ kilkakrotnie, jednak w przeciwieÅ„stwie do NREM, czas jej trwania za każdym razem jest trochÄ™ dÅ‚uższy, z poczÄ…tku okoÅ‚o 15 minut, nad ranem nawet do 40. Nasuwa siÄ™ jednak pewna wÄ…tpliwość. Skoro marzenia senne wystÄ™pujÄ… zawsze podczas ostatniej fazy (którÄ… przechodzimy nawet kilka razy w ciÄ…gu jednej nocy), dlaczego tak rzadko pamiÄ™tamy swoje sny? Powód jest prosty. By zapisaÅ‚y siÄ™ one w naszej pamiÄ™ci, musimy obudzić siÄ™ podczas trwania REM. W przeciwnym razie rano odniesiemy wrażenie, że tej nocy po prostu nic nam siÄ™ nie Å›niÅ‚o. JeÅ›li chodzi o samÄ… treść snów, nauka znajduje siÄ™ dopiero na poczÄ…tku dÅ‚ugiej drogi prowadzÄ…cej do ich wyjaÅ›nienia. Badacze snu ustalili, że w trakcie fazy REM uaktywnia siÄ™ część mózgu odpowiedzialna za naszÄ… wyobraźniÄ™. W tym stadium umysÅ‚ postrzega wszystko drogÄ… metafor. Brak dosÅ‚ownoÅ›ci i logiki jest przyczynÄ… tego, iż sny czÄ™sto wydajÄ… siÄ™ dziwne, niezrozumiaÅ‚e, nawet bezsensowne. Jak dotÄ…d uczeni nie stworzyli konkretnego schematu, który pozwoliÅ‚by tÅ‚umaczyć marzenia senne drogÄ… analizy. Niektórzy psychologowie, miÄ™dzy innymi Sigmund Freud, podjÄ™li pierwsze próby objaÅ›niania tych niezwykÅ‚ych tworów ludzkiego umysÅ‚u. Psycholog, w jednej ze swoich książek, opisaÅ‚ kilka wÅ‚asnych snów i na podstawie odczuwanych przez siebie emocji, przeżyć z ostatnich dni i innych czynników psycho-fizycznych, podjÄ…Å‚ próbÄ™ przeanalizowania marzeÅ„ sennych. OkazaÅ‚o siÄ™, że niemal wszystkie obrazy, które Freudowi ukazaÅ‚y siÄ™ w nocy, miaÅ‚y wytÅ‚umaczenie w zdarzeniach dziejÄ…cych siÄ™ na jawie. Jedynie sposób ich zestawienia sprawiaÅ‚, iż wydawaÅ‚y siÄ™ irracjonalne. Taki stan rzeczy pozwala dojść do wniosku, że sugerowanie siÄ™ interpretacjami zawartymi w niezwykle popularnych dziÅ› sennikach, jest pozbawione sensu. Nie można bowiem stworzyć uniwersalnego wzoru, który wszystkim pozwoli zrozumieć wÅ‚asne sny. Każdy z nas przeżywa codziennie coÅ› innego, targajÄ… nami różne myÅ›li i emocje, wiÄ™c jedynie my sami potrafimy poprawnie zinterpretować marzenie, jakie ukazaÅ‚o siÄ™ nam w nocy. Na zakoÅ„czenie warto obalić kilka nieprawdziwych teorii krążących wÅ›ród opinii publicznej. Jak wiadomo ludzie dzielÄ… siÄ™ na dwie „senne” grupy, o czym zresztÄ… wspominaÅ‚am już na poczÄ…tku. Chodzi o „skowronki”-osoby wstajÄ…ce wczeÅ›nie rano, którym już po 22:00 ze zmÄ™czenia zaczyna bezwÅ‚adnie opadać gÅ‚owa, a także „sowy”- dzieÅ„ witajÄ…ce dopiero w okolicach poÅ‚udnia, czynne i w peÅ‚ni aktywne nawet późnÄ… nocÄ…. UtarÅ‚o siÄ™, że ta druga grupa ( nazywana również leniami) w zwiÄ…zku z brakiem synchronizacji zegara biologicznego z godzinami, w których Å›wieci sÅ‚oÅ„ce, uprawia w ten sposób niezdrowy styl życia. Do tego podobno jest nawet narażona na rychlejszÄ… niż w przypadku rannych ptaszków Å›mierć. Badania naukowe sÄ… dla tego mitu bezlitosne. Uczeniu dowiedli, że nie jest ważne to, o której budzi nas zegar biologiczny. JeÅ›li chcemy żyć dÅ‚użej, musimy starać siÄ™ zasypiać i wstawać wtedy, gdy życzy sobie tego nasz organizm. Zarówno próby przedÅ‚użania czasu czuwania specyfikami typu kofeina, jak i przymusowe zrywanie siÄ™ z łóżka skoro Å›wit, nigdy nie wpÅ‚ynÄ… korzystnie na nasz organizm. Tak wiÄ™c wypijcie przed snem kakao, ułóżcie siÄ™ wygodnie pod ciepÅ‚Ä… koÅ‚drÄ…, wyrzućcie budzik w kÄ…t i...Å›pijcie do woli. W koÅ„cu czego siÄ™ nie robi dla zdrowia!

Najczęściej zadawane pytania



Podobne artykuły:


Wersja do druku