SKŁAD PRODUKTU
Odpowiedni dobór produktów w diecie decyduje o prawidłowości żywienia1, dlatego warto, podczas zakupów, zwracać uwagę na listy składników poszczególnych artykułów spożywczych. Warto wiedzieć, że składniki produktu umieszcza się w porządku malejącym, według ich zawartości. Tych, które pojawiają się jako pierwsze, jest najwięcej, a im bliżej końca listy, tym danego składnika jest mniej2. To ze składu dowiemy się m.in. czy żywność zawiera konserwanty, barwniki, aromaty lub alergeny – informacja o tych ostatnich jest szczególnie istotna dla osób, które borykają się z różnymi alergiami. Dlatego tak ważne jest zapoznawanie się ze składem produktu - dzięki temu jesteśmy w stanie podejmować świadome decyzje zakupowe. Jednak sam skład to nie wszystko.
WARTOŚĆ ODŻYWCZA
Równie istotną informacją, umieszczaną na etykiecie, jest wartość odżywcza produktu. Podana na opakowaniu, najczęściej w formie tabeli, stanowi nieocenione źródło wiedzy. Obowiązkowo zawiera informacje na temat:
-
wartości energetycznej, wyrażonej jednocześnie w kilodżulach (kJ) i kilokaloriach (kcal),
-
zawartości tłuszczu i kwasów tłuszczowych nasyconych,
-
zawartości węglowodanów i cukrów,
-
zawartości białka,
-
zawartości soli3.
Zapoznawanie się z wartością odżywczą żywności to świetny sposób na kontrolowanie kaloryczności spożywanych produktów oraz monitorowanie odpowiedniej podaży składników odżywczych.
Poza wyżej wymienionymi pozycjami, wartość odżywcza produktu podana w tabeli może być rozszerzona o dodatkowe informacje na temat: zawartości kwasów tłuszczowych jednonienasyconych i wielonienasyconych, alkoholi wielowodorotlenowych, skrobi, błonnika czy wybranych witamin i składników mineralnych.
Obligatoryjnie wartości w tabeli podawane są w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml produktu, jednak producent może dodatkowo podać wartość odżywczą w przeliczeniu na porcję produktu oraz informację na temat stopnia pokrycia RWS (Referencyjna Wartość Spożycia).
PODAWANIE WARTOŚCI ODŻYWCZEJ - OBOWIĄZEK CZY DOBRA WOLA?
Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, podawanie informacji o wartości odżywczej jest obowiązkowe, a tylko nieliczne produkty są z tego obowiązku zwolnione. Do tej grupy należą m.in. produkty nieprzetworzone, wody, zioła, przyprawy, sól, guma do żucia, żelatyna czy drożdże. Szczegółowy wykaz produktów zwolnionych z obowiązku podawania informacji o wartości odżywczej dostępny jest w załączniku V do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 roku w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.
NUTRI-SCORE - WSPARCIE W PRAWIDŁOWYM ODŻYWIANIU
Zrozumienie informacji o wartościach odżywczych może stanowić nie lada problem. Z pomocą przychodzi wówczas Nutri-Score. Jest to dobrowolne, uproszczone oznakowanie, które w intuicyjny i zrozumiały dla konsumenta sposób, przedstawia wartość odżywczą produktów. Oznaczenie ma postać prostego kodu, opartego na wyróżnieniu jednej z pięciu liter od A do E, z których każda pokazana jest na tle innego koloru.
Produkty oznaczone kolorem zielonym i literami A, B to produkty o wysokiej wartości odżywczej, które warto spożywać częściej lub w największej ilości. Produkty oznaczone literą C i kolorem żółtym powinno się spożywać w sposób umiarkowany. Z kolei produkty oznaczone kolorem pomarańczowym, czerwonym i literami D, E to produkty, które należy spożywać rzadziej lub w mniejszej ilości, ponieważ zawierają większą ilość składników, które powinniśmy na co dzień ograniczać4.
NA JAKICH PRODUKTACH ZNAJDUJE SIĘ NUTRI-SCORE?
Nutri-Score uzyskał poparcie Międzynarodowej Organizacji Zdrowia (WHO Europe) i Europejskiej Organizacji Konsumenckiej (BEUC). System zdobył także pozytywne opinie Polskiego Towarzystwa Dietetyki, Instytutu Matki i Dziecka oraz Federacji Konsumentów w Polsce. Ponadto, według badania opinii konsumentów, które przeprowadzono na polskim rynku, aż 91% respondentów uznało, że Nutri-Score jest pomocny podczas zakupów5.
System wdrażany jest na zasadzie dobrowolności, a jednym z pierwszych producentów w Polsce, który zdecydował się na jego wprowadzenie, jest Danone. Spółka stopniowo wprowadza na opakowaniach swoich produktów oznakowanie Nutri-Score, aby wspierać prawidłowe wybory żywieniowe Polaków i ułatwiać ich dokonywanie.
Materiał powstał we współpracy z Danone.
1.Sygnowska, E., Waśkiewicz, A., Głuszek, J., Kwaśniewska, M., Stepaniak, U., Kozakiewicz, K., ... & Rywik, S. (2005). Spożycie produktów spożywczych przez dorosłą populację Polski: wyniki programu WOBASZ. Kardiologia Polska= Polish Heart Journal, 63 (supl. 4)., str. 1
2.Nieżurawski, L., & Sobków, C. (2015). Rola informacji na etykiecie w procesie zakupu produktu żywnościowego. Roczniki (Annals), 2015 (1230-2016-99974), str. 290-296.
3.Dr inż. M. Juśkiewicz, (2018) Przewodnik metodyczny do ćwiczeń z przedmiotu Podstawy opakowalnictwa produktów spożywczych, ćwiczenie 4: ocena oznakowania opakowań jednostkowych artykułów spożywczych, str. 9-10
4.https://danone.pl/nutri-score/
5.Badanie online (CAWI) z panelu Kantar, dla Danone, Nutri-Score, Warszawa; 23.07.2020. Wynik na grupie 135 użytkowników produktów mlecznych w wieku 18-65, którym wyjaśniono sposób czytania Nutri-Score