Choroba refluksowa przełyku – przyczyny
Główną przyczyną choroby jest nieprawidłowa funkcja mięśnia – zwieracza dolnego, który oddziela światło przełyku i żołądka. Przyczyną tej dysfunkcji mogą być:
- nadmierne objętości spożywanych posiłków,
- alkohol i papierosy,
- ciąża,
- otyłość i nadwaga,
- leki obniżające ciśnienie zwieracza dolnego przełyku: doustna antykoncepcja, niektóre leki na nadciśnienie lub leki na astmę,
- choroby przewlekłe: cukrzyca, twardzina układowa.
Choroba refluksowa przełyku – objawy
Typowymi objawami wynikającymi z zarzucania treści pokarmowej są:
- niestrawność,
- zgaga, czyli pieczenie za mostkiem nasilające się w pozycji leżącej lub pochylonej,
- chrypka, szczególnie rano,
- suchy kaszel i świszczący oddech.
Jak rozpoznać chorobę refluksową przełyku?
Rozpoznanie ustalamy na podstawie obrazu klinicznego oraz złotego standardu w diagnostyce GERD – 24-godzinnej pH-metrii w połączeniu z impedancją. Badanie polega na całodobowym noszeniu sondy w przełyku, która mierzy zmiany pH oraz pomaga ustalić częstotliwość i nasilenie zarzucania treści pokarmowej z żołądka. Dodatkowo mierzona jest kurczliwość dolnego zwieracza, zasięg refluksu i jego charakter: kwaśny/niekwaśny. Aparatura zakładana jest w szpitalu/gabinecie lekarskim, po czym można udać się do domu.
Choroba refluksowa przełyku – leczenie
GERD to choroba przewlekła, w związku z tym leczenie jest długoterminowe. Skupia się przede wszystkim na zmianie stylu życia z zaleceniami ogólnymi takimi jak:
- ostatni posiłek najpóźniej 2-3 godziny przed snem;
- wyższe ustawienie wezgłowia łóżka;
- rezygnacja z palenia papierosów, ponieważ obniżają napięcie dolnego zwieracza;
- dieta lekkostrawna z ograniczeniem mocnej kawy, herbaty, smażonych i tłustych potraw oraz czekolady;
- zmniejszenie masy ciała w przypadku otyłości;
- zrewidowanie przyjmowanych leków pod kątek oddziaływania na mięśnie przełyku (najlepiej zrobić to we współpracy z lekarzem rodzinnym).
Leczenie farmakologiczne opiera się na preparatach hamujących wydzielanie kwasu solnego – najczęściej stosowane są inhibitory pompy protonowej (IPP). Jeżeli mimo wszystko pojawi się dokuczliwy epizod zgagi, warto dołączyć preparat neutralizujący kwas solny na bazie wodorowęglanu wapnia i magnezu. Przykładem takiego leku jest Rennie – działa w ciągu dwóch minut od przyjęcia i jest bezpiecznym preparatem działającym wyłącznie miejscowo.
Nie zaleca się łagodzenia zgagi spożyciem mleka, ponieważ po chwilowej uldze objawy mogą ulec nasileniu – mleko pobudzi wydzielanie kwasu solnego.
Nie należy bagatelizować objawów choroby refluksowej przełyku, ponieważ nieleczona może skutkować trwałym uszkodzeniem błony śluzowej przełyku, co prowadzi do wystąpienia stanu przedrakowego – przełyku Barretta.