Autoprzeciwciał oraz schorzeń, które wywołują jest bardzo dużo. Dlatego przed wyborem specjalistycznej diagnostyki, bardzo ważny jest wywiad kliniczny. Chorobę autoimmunologiczną mogą wywołać czynniki takie jak:
- przewlekły stres
- ciąża
- ciężkie infekcje
- czynniki środowiskowe
- predyspozycje genetyczne
- zaburzona gospodarka hormonalna
- długotrwały niedobór witaminy D3
Najczęściej pierwszym sygnałem choroby z autoagresji jest obecność stanu zapalnego, który potwierdzają badania krwi – morfologia, podwyższone CRP czy zaburzenia stosunku białek krwi widoczne w proteinogramie.
Stan zapalny a choroba autoimmunologiczna – jakie są podstawowe badania?
Stan zapalny w organizmie może mieć różne podłoże, zawsze jednak jest odpowiedzią organizmu na bodziec, który jest szkodliwy. Przyczyną stanu zapalnego może być infekcja, uraz czy właśnie uszkodzenie komórek wynikające z ataku autoprzeciwciał. Często o chorobie dowiadujemy się przez przypadek, kiedy podstawowe badania krwi odbiegają od normy a nie ma żadnych objawów chorobowych.
Jakie, podstawowe badania krwi pomogą rozpoznać stan zapalny?
1. Morfologia krwi
W przypadku stanów zapalnych w morfologii krwi może pojawić się nieprawidłowa liczba leukocytów (krwinek białych), zmniejszona liczba trombocytów (płytek krwi) lub umiarkowana niedokrwistość (spadek stężenia hemoglobiny lub ilości czerwonych krwinek).
2. Wzrost stężenia CRP w krwi
CRP jest nieswoistym wskaźnikiem stanu zapalnego. Badanie to stosuje się zamiast dawniej wykonywanego OB. Białko CRP podwyższone jest nie tylko w przypadku infekcji (bakteryjne zakażenie może spowodować wzrost CRP nawet ponad 100 mg/L), lecz również w przypadku procesu zapalnego spowodowanego obecnością choroby autoimmunologicznej.
3. Zmiany w proteinogramie
Proteinogram to badanie pozwalające na ocenę ilościową i jakościową wszystkich białek obecnych w krwi. Badanie to pozwala na wykrycie podniesionego poziomu tych białek, które uczestniczą w procesie zapalnym.
Jeżeli w tych badaniach obserwuje się odchylenia od normy świadczące o przewlekłym stanie zapalnym, a zostały wykluczone inne przyczyny (np. infekcje, uraz) – może to być wskazówka, że pojawiła się choroba autoimmunologiczna.
Diagnostyka specjalistyczna - badanie autoprzeciwciał
Gdy istnieje prawdopodobieństwo rozwoju choroby z autoagresji, lekarz najczęściej kieruje pacjenta na badanie autoprzeciwciał. Czym są autoprzeciwciała? Autoprzeciwciała to przeciwciała, które atakują i niszczą komórki i tkanki własnego organizmu.
Przykładami autoprzeciwciał są np.
- przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej (występuje w celiakii)
- przeciwciała przeciwko TPO lub TG (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy)
- przeciwciała przeciwplemnikowe (niepłodność)
- przeciwciał anty-CCP (reumatoidalne zapalenie stawów)
- przeciwciała ANCA (zapalenie naczyń krwionośnych)
- przeciwciała ANA (choroby tkanki łącznej, toczeń układowy)
W zależności od objawów oraz informacji zebranych podczas wywiadu klinicznego, lekarz zleca wykonanie odpowiedniego profilu autoprzeciwciał. Wspólnym objawem chorób autoimmunologicznych jest przewlekłe zmęczenie.
Cukrzyca typu I i choroby wątroby – to one występują najczęściej
Istnieje ponad 80 różnych chorób związanych z procesem autoagresji. Wśród najpowszechniejszych są cukrzyca typu I, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, RZS (reumatoidalne zapalenie stawów) oraz choroby tarczycy – Gravesa-Basedova i Hashimoto.
Choroby te mogą dawać bardzo różny stopień nasilenia – od zmian łagodnych, po silne stany powodujące niepełnosprawność. Bardziej podatne na rozwój chorób z autoagresji są kobiety, zwłaszcza młode.
Na dzień dzisiejszy nie ma skutecznego leczenia chorób autoimmunologicznych. Jednak świadomość obecności choroby pozwala kontrolować jej przebieg i łagodzić objawy. Więc jeżeli w profilaktycznych badaniach pojawią się oznaki stanu zapalnego, takie jak podwyższone CRP – warto powtórzyć za jakiś czas badania i sprawdzić czy nie jest to stan przewlekły, co wymaga dalszej diagnostyki.