Choroby zakaźne w ciąży groźne dla mamy i dziecka

Autor:

Choroby zakaźne mogą być wywoływane przez wirusy, bakterie, grzyby lub pasożyty. Niektóre z nich mają zdolność przenikania przez łożysko, co sprawia, że stają się szczególnie groźne dla rozwijającego się płodu. Poniżej przedstawiamy niektóre choroby zakaźne niebezpieczne w okresie ciąży. 

RÓŻYCZKA to choroba wirusowa, która objawia się obrzękiem węzłów chłonnych i drobną wysypką. Dzięki szczepieniom dziś większość kobiet jest odporna na tę chorobę. Zakażenie płodu wirusem różyczki jest szczególnie niebezpieczne w pierwszym trymestrze ciąży: wirus przedostaje się przez łożysko do krwi płodu i zaburza rozwój jego narządów, prowadząc do poważnych wad rozwojowych, takich jak głuchota, zaćma, uszkodzenie zębów i wątroby, wady układu krwionośnego, deformacje kończyn, upośledzenie umysłowe. Kobieta, która nie była szczepiona na różyczkę, może na własny koszt wykonać badania na oznaczenie liczby przeciwciał – ich niski poziom oznacza, że na tę chorobę nie jest odporna. Szczepienie przeciwko różyczce musi odbyć się minimum trzy miesiące przed planowaną ciążą – w jej trakcie kobieta nie może zostać zaszczepiona. W przypadku podejrzenia zakażenia lekarz może zlecić wykonanie badania przeciwciał i w razie ich małej ilości podać ciężarnej dodatkowe przeciwciała w formie zastrzyku. Zakażenie wirusem różyczki w pierwszym trymestrze ciąży jest medycznym wskazaniem do przerwania ciąży. 

 

TOKSOPLAZMOZA to choroba odzwierzęca wywoływana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Nosicielami tego pasożyta są ssaki i ptaki, w warunkach domowych toksoplazmozą może być zarażony kot, w szczególności kot wychodzący i karmiony surowym mięsem. Zakażony kot wraz z kałem wydala oocysty, formy rozwojowe pierwotniaka. Do zakażenia może dojść także wskutek spożycia surowego, skażonego mięsa, zanieczyszczonej wody lub niepasteryzowanego mleka i jego przetworów. Zakażenie odbywa się bezobjawowo lub towarzyszą mu objawy podobne do grypy (gorączka, bóle stawów, powiększenie węzłów chłonnych). Zakażenie w pierwszym trymestrze ciąży zwykle prowadzi do poronienia. W drugim trymestrze pierwotniak może wywołać u płodu wady wzroku, natomiast w trzecim trymestrze dokona uszkodzeń jego wątroby i wywoła anemię. Kobiety w ciąży przechodzą badanie na obecność przeciwciał: jeśli badanie wykaże brak odporności, wykonuje się kolejne badania co trzy miesiące. Zakażenie toksoplazmozą u ciężarnej oznacza konieczność przyjmowania leków do samego porodu. 

 

OSPA WIETRZNA to choroba wywoływana przez wirus przenoszony drogą kropelkową. Większość osób przechodzi tę chorobę w wieku dziecięcym. U dorosłych ponowne zakażenie lub uaktywnienie uśpionego wirusa może doprowadzić do rozwoju półpaśca. Objawami ospy wietrznej są charakterystyczna wysypka w postaci licznych, swędzących krost rozmieszczonych na całym ciele, gorączka i osłabienie. Kobieta, która nie była szczepiona przeciwko ospie i nie przechodziła tej choroby, może wykonać na własny koszt badanie na oznaczenie przeciwciał oraz szczepienie na minimum trzy miesiące przed planowanym poczęciem. Zakażenie wirusem opryszczki w ciąży może prowadzić do choroby płodu zwanej zespołem ospy wrodzonej, mogącej wywoływać małogłowie, wodogłowie, zanik nerwu wzrokowego, zaćmę, niedorozwój kończyn, problemy skórne. Jeśli kobieta w ciąży zachoruje na ospę, dziecko w ostatnim trymestrze ciąży i po porodzie otrzymuje immunoglobuliny, które ochronią je przed wirusem. 
 

CYTOMEGALIA jest chorobą wirusową przenoszoną podczas kontaktu z osobą zarażoną.  Zakażenie odbywa się bezobjawowo lub z towarzyszeniem objawów grypopodobnych. Zakażenie płodu następuje poprzez łożysko lub podczas porodu. Dziecko zakażone podczas ciąży może urodzić się z objawami cytomegalii wrodzonej, której objawami są hipotrofia (masa ciała zbyt niska w stosunku do etapu rozwojowego), małogłowie, wodogłowie, żółtaczka, skaza krwotoczna, wady wzroku, a w pierwszym trymestrze poronienie. Leczenie kobiety ciężarnej i noworodka polega na podawaniu leków hamujących namnażanie wirusa. 

Kobieta planująca ciążę powinna posiadać wiedzę na temat tego, jakie choroby zakaźne przechodziła i przeciwko którym została zaszczepiona. W przypadku braku odporności zasadne wydaje się wykonanie dodatkowych badań i szczepień jeszcze przed poczęciem, co jest szczególnie ważne wtedy, gdy praca zawodowa polega na częstym kontakcie z dziećmi lub kobieta ma już dzieci, od których może się zarazić. 

...