Groźne zapalenia płuc u dzieci
Na zapalenie płuc co roku na świecie umierają ponad 4 miliony ludzi. Najczęstszą bakteryjną przyczyną tej choroby jest Streptococcus pneumoniae – pneumokok.
Pneumokokowe zapalenie płuc jest obecnie jedną z najważniejszych przyczyn zgonów oraz jednym z najważniejszych powodów hospitalizacji dzieci i osób w podeszłym wieku. W dobie obserwowanej, narastającej oporności pneumokoków na antybiotyki, również na leki ostatniej szansy, najlepszą metodą zapobiegania tej groźnej chorobie, a także innym ciężkim schorzeniom pneumokokowym są szczepienia.
- U dzieci zapalenie płuc najczęściej występuje do 5 roku życia. Roczną zapadalność w tej grupie wiekowej ocenia się na 35-45 przypadków na 1000 populacji. Ponad połowa z nich wymaga leczenia w szpitalu. Zapalenia płuc spowodowane przez Streptococcus pneumoniae to najważniejsza przyczyna śmierci i hospitalizacji, której można zapobiec szczepiąc osoby z grup ryzyka - mówi dr n. med. Tadeusz M. Zielonka, Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej Warszawski Uniwersytet Medyczny.
Pneumokok powoduje ponad 1,6 milionów zgonów rocznie. Tylko w USA każdego roku 40 000 ludzi umiera na pneumokokowe zapalenie płuc.
Streptococcus pneumoniae zwany jest także dwoinką zapalenia płuc ze względu na układanie się bakterii w charakterystyczne pary - dwoinki o kulistym kształcie. Szczególną cechą tych bakterii, decydującą o ich zjadliwości, jest zdolność do tworzenia polisacharydowej otoczki. Dzięki niej bakteria jest bardziej odporna na działanie niektórych czynników zewnętrznych, np. na wysychanie i może wnikać m.in. do ośrodkowego układu nerwowego. Otoczka stanowi dla bakterii ochronę przeciwko siłom odpornościowym organizmu człowieka. Pneumokoki szczególnie zagrażają małym dzieciom, których układ odpornościowy nie zdążył się w pełni ukształtować. Objawy pneumokokowego zapalenia płuc nie różnią się znacząco od tych wywołanych przez inne patogeny, ale zakażenie ma cięższy przebieg i częściej prowadzi do śmierci.
Podstawą leczenia pneumokokowego zapalenia płuc jest antybiotykoterapia. Ze względu na obserwowaną w naszym kraju narastającą oporność pneumokoków na beta-laktamy i coraz częstsze występowanie zakażeń spowodowanych serotypami o zmniejszonej wrażliwości na penicylinę, sięga się po makrolidy, ale i na nie pneumokoki się uodparniają (w 2008 roku oporność w Polsce wyniosła 30%). Najbardziej niepokojące jest pojawienie się wśród pneumokoków oporności na tzw. nowe fluorochinolony. Narasta tez oporność na antybiotyki „ostatniej szansy”, czyli cefalosporyny III generacji (ceftriakson i cefotaksym), zwłaszcza w leczeniu zakażeń inwazyjnych.
W tej sytuacji jedynie szczepienia bezpiecznie i skutecznie mogą zapobiec pneumokokowemu zapaleniu płuc, a także niezwykle groźnej inwazyjnej chorobie pneumokokowej przebiegającej z sepsą i niekiedy również z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.
- W Kielcach, gdzie już piąty rok (od 2006 r.) Urząd Miasta realizuje program bezpłatnych szczepień przeciwko pneumokokom dla dzieci do 2 r.ż., najpierw szczepionką 7-walentną, a potem jej szerszym odpowiednikiem 13-walentną, zaobserwowano w grupie dzieci do 1 r.ż. spadek liczby hospitalizacji z powodu zapaleń płuc o 65% – mówi dr Marian Patrzałek, inicjator akcji profilaktycznej - Oddział Infekcyjno-Neurologiczny i Leczenia Padaczek w Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym,.
- Względy epidemiologiczne, kliniczne, a także ekonomiczne przemawiają za wprowadzeniem profilaktyki pneumokokowej wszystkich dzieci do 2 r.ż. do kalendarza szczepień i świadomość tego ma także resort zdrowia, ale refundacji dla całej populacji najmłodszych na razie nie ma z uwagi na brak pieniędzy - mówi prof. Ewa Bernatowska, kierownik Oddziału Immunologii Centrum Zdrowia Dziecka, ekspert WHO, wiceprzewodnicząca PZEdsPSO.
- Pierwszym szczepieniem z wykazu dodatkowych, o jakim powinni pomyśleć rodzice, jest szczepienie przeciw pneumokokom; najlepiej szczepionką, która obejmuje jak najwięcej antygenów najgroźniejszych serotypów pneumokoka – mówi dr Piotr Albrecht, pediatra, Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Akademii Medycznej w Warszawie.
Najnowsze wyniki polskich badań, przeprowadzone w latach 2006-2009 donoszą, że szczepionka 13-walentna chroni w 86,3% przed zakażeniem szczepami odpowiedzialnymi za inwazyjną chorobę pneumokokową u dzieci do 5 r.ż, 10-walentna w 76,3%, a 7-walentna w blisko 70%. Szczepionkę 13-walentną można stosować od 6 tygodnia życia do końca 5 roku życia.
Stwierdzono, że szczepienie dzieci zmniejsza wyraźnie także liczbę zgonów i hospitalizacji spowodowanych Streptococcus pneumoniae u osób dorosłych. Wynika to z faktu dzieci są częstym źródłem zakażenia dorosłych. U osób dorosłych stosowany jest inny typ szczepionki.
fot. Katarzyna Piwecka, fotografia rodzinna Poznań (www.katarzynapiwecka.pl).
- U dzieci zapalenie płuc najczęściej występuje do 5 roku życia. Roczną zapadalność w tej grupie wiekowej ocenia się na 35-45 przypadków na 1000 populacji. Ponad połowa z nich wymaga leczenia w szpitalu. Zapalenia płuc spowodowane przez Streptococcus pneumoniae to najważniejsza przyczyna śmierci i hospitalizacji, której można zapobiec szczepiąc osoby z grup ryzyka - mówi dr n. med. Tadeusz M. Zielonka, Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej Warszawski Uniwersytet Medyczny.
Pneumokok powoduje ponad 1,6 milionów zgonów rocznie. Tylko w USA każdego roku 40 000 ludzi umiera na pneumokokowe zapalenie płuc.
Streptococcus pneumoniae zwany jest także dwoinką zapalenia płuc ze względu na układanie się bakterii w charakterystyczne pary - dwoinki o kulistym kształcie. Szczególną cechą tych bakterii, decydującą o ich zjadliwości, jest zdolność do tworzenia polisacharydowej otoczki. Dzięki niej bakteria jest bardziej odporna na działanie niektórych czynników zewnętrznych, np. na wysychanie i może wnikać m.in. do ośrodkowego układu nerwowego. Otoczka stanowi dla bakterii ochronę przeciwko siłom odpornościowym organizmu człowieka. Pneumokoki szczególnie zagrażają małym dzieciom, których układ odpornościowy nie zdążył się w pełni ukształtować. Objawy pneumokokowego zapalenia płuc nie różnią się znacząco od tych wywołanych przez inne patogeny, ale zakażenie ma cięższy przebieg i częściej prowadzi do śmierci.
Podstawą leczenia pneumokokowego zapalenia płuc jest antybiotykoterapia. Ze względu na obserwowaną w naszym kraju narastającą oporność pneumokoków na beta-laktamy i coraz częstsze występowanie zakażeń spowodowanych serotypami o zmniejszonej wrażliwości na penicylinę, sięga się po makrolidy, ale i na nie pneumokoki się uodparniają (w 2008 roku oporność w Polsce wyniosła 30%). Najbardziej niepokojące jest pojawienie się wśród pneumokoków oporności na tzw. nowe fluorochinolony. Narasta tez oporność na antybiotyki „ostatniej szansy”, czyli cefalosporyny III generacji (ceftriakson i cefotaksym), zwłaszcza w leczeniu zakażeń inwazyjnych.
W tej sytuacji jedynie szczepienia bezpiecznie i skutecznie mogą zapobiec pneumokokowemu zapaleniu płuc, a także niezwykle groźnej inwazyjnej chorobie pneumokokowej przebiegającej z sepsą i niekiedy również z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.
- W Kielcach, gdzie już piąty rok (od 2006 r.) Urząd Miasta realizuje program bezpłatnych szczepień przeciwko pneumokokom dla dzieci do 2 r.ż., najpierw szczepionką 7-walentną, a potem jej szerszym odpowiednikiem 13-walentną, zaobserwowano w grupie dzieci do 1 r.ż. spadek liczby hospitalizacji z powodu zapaleń płuc o 65% – mówi dr Marian Patrzałek, inicjator akcji profilaktycznej - Oddział Infekcyjno-Neurologiczny i Leczenia Padaczek w Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym,.
- Względy epidemiologiczne, kliniczne, a także ekonomiczne przemawiają za wprowadzeniem profilaktyki pneumokokowej wszystkich dzieci do 2 r.ż. do kalendarza szczepień i świadomość tego ma także resort zdrowia, ale refundacji dla całej populacji najmłodszych na razie nie ma z uwagi na brak pieniędzy - mówi prof. Ewa Bernatowska, kierownik Oddziału Immunologii Centrum Zdrowia Dziecka, ekspert WHO, wiceprzewodnicząca PZEdsPSO.
- Pierwszym szczepieniem z wykazu dodatkowych, o jakim powinni pomyśleć rodzice, jest szczepienie przeciw pneumokokom; najlepiej szczepionką, która obejmuje jak najwięcej antygenów najgroźniejszych serotypów pneumokoka – mówi dr Piotr Albrecht, pediatra, Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Akademii Medycznej w Warszawie.
Najnowsze wyniki polskich badań, przeprowadzone w latach 2006-2009 donoszą, że szczepionka 13-walentna chroni w 86,3% przed zakażeniem szczepami odpowiedzialnymi za inwazyjną chorobę pneumokokową u dzieci do 5 r.ż, 10-walentna w 76,3%, a 7-walentna w blisko 70%. Szczepionkę 13-walentną można stosować od 6 tygodnia życia do końca 5 roku życia.
Stwierdzono, że szczepienie dzieci zmniejsza wyraźnie także liczbę zgonów i hospitalizacji spowodowanych Streptococcus pneumoniae u osób dorosłych. Wynika to z faktu dzieci są częstym źródłem zakażenia dorosłych. U osób dorosłych stosowany jest inny typ szczepionki.
fot. Katarzyna Piwecka, fotografia rodzinna Poznań (www.katarzynapiwecka.pl).
...