Smakowanie Grecji zacznij od wyspy Karpathos

Karpathos – świeże ryby, owoce morza i windsurfing

Słońce, plaża i woda, dużo błękitnej wody… sprzyja apetytowi na dobrą lokalną rybę. Na taką najlepiej wybrać się do położonej na greckiej wyspie Karpathos – Finiki. To kameralna wioska rybacka na północno-zachodnim wybrzeżu wyspy z uroczą piaszczystą plażą nad Morzem Egejskim. Kuchnia tej części Grecji opiera się na wielkim asortymencie morskich ryb i owoców morza. Koniecznie trzeba spróbować przegrzebków oraz małży. Tradycyjnie, od wieków uprawia się tutaj oliwki – można je jeść w tym rejonie bez ograniczeń i obawy o dodatkowe centymetry w pasie. Na Karpathos, gdzie panują lekkie wpływy włoskie, wypada spróbować lokalnej potrawy o nazwie makarounes, czyli włoskiej pasty z serem i cebulą. 

Po lekkiej kuchni, można sobie zafundować dodatkowo sporą dawkę ruchu. Stolica wyspy Karpathos - Pigadii ma bowiem do zaoferowania jedno z najlepszych miejsc w Gracji do windsurfingu. Hulają tu silne wiatry, które są doskonałym urozmaiceniem upalnych dni i nocy.  Jedną z atrakcji tej wyspy jest też góra Kalimini o wysokości 1215 m n.p.m., na którą można zaplanować dłuższą wyprawę. Sprawdź, jaki wariant wycieczki oferuje biuro podróży TUI: https://www.tui.pl/wypoczynek/grecja.   

Cykady na Cykladach…

Słowa piosenki Mannamu „Cykady na Cykladach” „jem słodkie, słodkie winogrona (…) w nocy gwiazdy spadają, a dyskoteka gra (…)” dla niektórych to już oldschool. Ciekawe, ile osób kojarzy tak naprawdę Cyklady  - archipelag na Morzu Egejskim? Położony jest on na południowy wschód od Attyki i Eubei, a na północ od Krety, liczący  w sumie ok. 220 wysp, z których ponad 30 jest zamieszkałych. Smakowanie tamtejszej kuchni to wyjątkowa przyjemność. Regionalną potrawą są tomatokeftedes, przyrządzane z pomidorów i cebuli kotleciki. Szczególnie ceniona jest tu jagnięcina, zwykle pieczona z dodatkiem rozmarynu, tymianku lub zawijana w ciasto filo. Innym tutejszym przysmakiem jest pastourma – wywodząca się z kuchni arabskiej suszona cielęcina lub jagnięcina, wcześniej marynowana w ziołach, soli i czosnku. Zaś typowe dania z Santorini to tiravgoulo – potrawa warzywa z serem i jajkiem oraz favokeftades – kotleciki z grochu.  Różnorodność Cyklad najlepiej uwidacznia się w wielości odmian sera i win na poszczególnych wyspach – a wszystkie gatunki są godne uwagi.

Cafe frappé, baklava, brandy i mocne wino z rodzynek

Słodkie i… mocne przerywniki w greckiej diecie fit, należą się każdemu turyście na wakacjach! W Grecji trzeba spróbować koniecznie baklavy. Jest to najbardziej znany, wyjątkowo słodki deser, rozpowszechniony zarówno w kuchni tureckiej, ormiańskiej jak i bałkańskiej. W Salonikach należy się uraczyć cudowną miejscową, serwowaną na zimno kawą frappé z gęstą pianką.  

W całej północnej Grecji produkuje się trunek tsipouro – mocne brandy, które najlepiej pić schłodzone z różnego rodzaju zakąskami mezedes – orzechami, migdałami, rodzynkami, serem feta, oliwkami, a nawet chałwą.  Tradycyjną odmianą winorośli tej części Grecji jest xynomavro. To z niej powstaje wyśmienite czerwone wino porównywane z burgundem. Cieszy się ono uznaniem wśród smakoszy, na równi z peloponeskim Aghiorghitico.

Macedonia i Tracja – kraina bałkańsko-orientalno-tureckich smaków

Jogurt, bez którego nie sposób wyobrazić sobie wielu greckich dań, w starożytności zwany oksygala („skisłe mleko”), uchodził za produkt barbarzyńskich Scytów, niegodny greckiego podniebienia. Obecnie do marynowania pieczonych mięs wykorzystuje się właśnie jogurt, a z Macedonii pochodzi jego gęsta odmiana KriKri. Zajadanie się „grzesznym” barbarzyńskim jogurtem może tylko dobrze podziałać na cerę i przemianę materii.

Z greckich krain - Macedonii i Tracji pochodzi też zwyczaj faszerowania papryki fetą i oliwkami z czosnkiem. Pomidory, to jeszcze jeden zdrowy przejaw greckiej kuchni. W Salonikach można zjeść doskonałą plieskavicę z mielonej jagnięciny i wołowiny, pochodzącą z Bałkanów oraz mającą źródło w kuchni tureckiej arni me domates, czyli jagnięcinę z karczochami i pomidorami właśnie. Regionalną specjalnością jest też tyrokafteri – pikantna pasta z fety, oliwy i zielonego pieprzu.

Kreta – raj dla oka i podniebienia  

Laguna Balos w pobliżu półwyspu Gramvousa, to jedno z najpiękniejszych miejsc na Krecie. Lokalni mieszkańcy nazywają to miejsce „Paradise”. Drugi zakątek w pobliżu Krety to wyspa Gramvousa, która znajduje się 10 minut statkiem od laguny. To tam znajdują się ruiny weneckiej twierdzy, która strzegła dawniej drogi na Kretę. W pobliżu brzegu pozostał jeszcze  wrak statku, który pobudza wyobraźnię do rozmyślań nad tutejszą dawną historią. Widoki są tak cudne, że zapierają dech w piersiach, zaś wspinanie się na twierdzę pozwoli spalić kalorie, których odrobinę przybędzie podczas smakowania tutejszej kuchni.

„Smakowanie” Krety to wachlarz doznań kulinarnych. Do najpopularniejszych potraw na tej wyspie zaliczyć trzeba choćby takie: doskonały krem bougatza, dorada w sosie cytrynowym z jajami oraz przystawka ze świeżych sardynek w kwaśnym soku cytrynowym z oregano (sardeles merigani). Popularne tutaj, suszone wędliny przypominają w smaku włoskie, hiszpańskie i francuskie. Na Krecie jada się również wieprzowo-wołowe kiełbaski laukanika z dodatkiem tymianku, cynamonu i skórki pomarańczowej. Lokalnym lekkim produktem są sucharki, nazywane kritiko paximai. W regionie Chania podaje się bureki lub bourekaki – zapiekankę z plastrami kabaczka, pomidora, serem mizithra lub feta i miętą. Brzmi lekko i orzeźwiająco? Co więcej, można, a nawet trzeba spróbować na Krecie ślimaków z grysikiem (salinkaria me chondro) – to na przekąskę, czyli mezedes. Zaś jako danie główne najlepiej wybrać wątróbkę lub podroby jagnięce, zwane menoules. – Samo zdrowie, przyznaliby dietetycy!

Greckie kulinarne ciekawostki      

Co znajdziesz w Grecji, czego na pewno nie ma gdzie indziej? Jest kilka takich rzeczy. Z Rodos pochodzi np. woda różna, której używa się w cukiernictwie i w kuchni. Na wyspie Castellrizo piecze się pyszne ciasto z ciecierzycy. Charakterystyczne dla greckiej wyspy Chios są bożonarodzeniowe ciasta mamoulia, placek z pikantnym serem kapanisti oraz najbardziej specyficzny produkt „Łzy Chios”, czyli mastyks (mastiha chiou). Jest to balsamiczna żywica, pozyskiwana z niewielkiego drzewa Pistacja lentiscus (pistacja lentyszek). Z wyspy Lesbos pochodzi ouzo – anyżówka popularna w Grecji od co najmniej końca XIX wieku, podobna w smaku do absyntu, jednak wyrabia się ją bez dodatku piołunu.

Na Morzy Jońskim u zachodnich wybrzeży Grecji leżą m.in. Kerkira, czyli Korfu, Lefkada, Kefallonia, Zakinthos oraz znana nam z literatury Itaka. To z okolic tej ostatnie krainy właśnie pochodzi jedyne w swoim rodzaju ciasto jogurtowe o smaku cytryny – yaourtopia.

Eubeja i Sporady Północne administracyjnie stanowią część Środkowej Grecji i Tessalii. Warto tutaj spróbować jednego z najbardziej dietetycznych mięs – tuszki z królika, który przyrządzany jest tutaj jak dla nas zupełnie nietradycyjnie. Po grecku królika zjemy z pomidorami i szałwią, w dodatku zapiekanego w cieście filo.  Charakterystyczne dla południowej Eubei są sepie w… atramencie (supies me melani), gongylies – spaghetti domowej roboty oraz sałatka warzywna mosinta. Potrawy północnej części wyspy opierają się głównie na oliwie i oliwkach, jak chociażby przecier z oliwek (Polmos Elias), chleb oliwny (eliopsomo), kurczak z oliwkami (kotopoulo me elies), ale także lokalne frutti di Mare – małże w musztardzie (gyalisteres me moustarda). Alonisos słynie z faszerowanych kalmarów (kalamari gemisto).         

Jeśli podczas podróży uwielbiasz poznawać różne zakątki świata od kuchni, to wybór Grecji jest jedną z lepszych decyzji o wyjeździe na upragniony urlop. Na greckich wyspach Twoje podniebienie dozna rozkoszy nie raz, a Ty ciągle pozostaniesz fit, bo przecież… pomidory, oliwki, sery, papryka oraz jagnięcina czy królik nie mogą pójść w boczki. Spróbuj!