Czym jest przetoka jelitowa i jak z nią żyć?

Wytworzenie przetoki jelitowej podczas operacji ma na celu przede wszystkim poprawę stanu zdrowia. Taka konieczność zachodzi, gdy jelita lub pęcherz moczowy człowieka nie są w stanie samodzielnie funkcjonować. Może to być spowodowane urazem lub chorobą, lecz zawsze oznacza wyeliminowanie lub znaczne zmniejszenie bólu, jak również uratowanie życia. Czym jest przetoka jelitowa, jak o nią dbać oraz czy można prowadzić z nią aktywne życie?

Czym jest przetoka jelitowa?

Zabieg wyłonienia stomii, czyli przetoki jelitowej, wykonywany jest na powłokach brzusznych. Polega on na utworzeniu ujścia jelita lub moczowodów na zewnątrz, tak, by treść jelitowa lub mocz mogły być odprowadzane z organizmu. Wyłonienie stomii jest efektem między innymi chorób takich jak rak jelita, pęcherza, odbytnicy, choroba Leśniowskego-Crohn, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, rozszczep kręgosłupa, zatkanie moczowodów, a także urazów, jak rany kłute czy postrzałowe. Przetoka jelitowa może być rozwiązaniem czasowym, kiedy potrzeba czasu na wyleczenie danego obszaru, co umożliwi powrót do normalnego wypróżniania się. Może też być wyłoniona na stałe, kiedy zmiany chorobowe są tak zaawansowane, że wyleczenie nie jest możliwe.

Wyłonienie stomii

Samo wyłonienie stomii, jeśli jest zaplanowane, poprzedzone jest wizytą przedoperacyjną, na której lekarz i pielęgniarka stomijna odpowiada na wszelkie pytania i wątpliwości pacjenta. Wtedy też wybierane jest miejsce na powłoce brzusznej, na którym zostanie wyłoniona przetoka. Zależy to przede wszystkim od miejsc zmiany chorobowej lub rany. Stomia jest niewielkim fragmentem jelita grubego, cienkiego lub moczowodu, które po wyprowadzeniu na powierzchnię brzucha wywija się. Prawidłowo wyglądająca stomia jest czerwona i lśniąca, tak jak nabłonek jamy ustnej. Nie posiada ona zakończeń nerwowych, więc dotykanie nie sprawia bólu, jednak jest silnie ukrwiona, dlatego przy urazach czy nieprawidłowej pielęgnacji może powodować niewielkie krwawienie. Każda stomia jest zupełnie inna. Różni się przede wszystkim wielkością, kształtem i umiejscowieniem.

Jak dbać o stomię?

Zarówno pogodzenie się z faktem posiadania stomii, jak też pierwsze tygodnie po operacji, są dla chorego bardzo trudne. Potrzebuje wtedy wsparcia najbliższych osób, zrozumienia i odpowiedniej opieki lekarskiej. W tym czasie pacjent powinien również nauczyć się praktycznych aspektów posiadania stomii. Niezwykle ważna jest jej prawidłowa pielęgnacja, jak również dobranie odpowiedniego sprzętu stomijnego oraz nauka jego obsługiwania. Przede wszystkim stomię w pierwszych tygodniach należy mierzyć, by dobrze dobrać rozmiar sprzętu. Przetoka jelitowa po operacji jest opuchnięta, a zagojenie trwa nawet kilka tygodni. Po tym czasie stomia nabiera swojego stałego kształtu oraz wielkości. Osoby ze stomią muszą nauczyć się zakładać, zdejmować oraz opróżniać worki stomijne, w których gromadzona jest treść jelitowa. Wyróżnia się worki zamknięte, których nie trzeba opróżniać, a jedynie zdejmować i wyrzucać, worki otwarte, czyli wielokrotnego użytku, które można opróżniać, a także worki urostomijne, które stosuje się przy przetoce wyłonionej z powodu choroby pęcherza, czyli zbierające mocz. Oprócz worków stomijnych chory powinien zaopatrzyć się w płytkę stomijną, która ma zadanie ochrony skóry wokół stomii. W odpowiedni sposób dobrana i przyklejona chroni skórę przed wydzieliną stomijną. W zależności od rodzaju sprzętu, płytki należy wymieniać raz na dobę lub co kilka dni. Worki należy opróżniać przynajmniej raz na dobę lub częściej w razie konieczności.

Jak żyć z przetoką jelitową?

Dla większości chorych stomia jest początkiem nowego życia, powrotem do normalności, lecz również momentem bardzo trudnym. Dla wielu osób to sposób na poprawę jakości życia, która do tej pory była niemożliwa z powodu choroby. Dla innych, wyłonienie stomii, które nastąpiło w wyniku np. urazu jest trudniejsze do zaakceptowania, lecz z pewnością możliwe. Warto jednak uświadomić sobie, że życie ze stomią może być równie intensywne, jak i bez. Należy się po prostu nauczyć z nią żyć. Możliwa jest zarówno aktywność fizyczna, jak też udane życie intymne, co często w przypadku choroby przed wyłonieniem stomii nie było możliwe.